Fries

Hjirûnder steane in oantal bewearingen oer Fete.
Reagearje op fiif bewearingen troch oan te jaan oftst it der mei iens bist of net.
Motivearje dyn antwurd, wêr mooglik mei in foarbyld út it boek.

Bewearing 1
It ûnderwerp yn Fete fyn ik orizjineel.

Bewearing 2
Doe’t ik Fete lies, wie ik hiel benijd nei de ôfrin.

Bewearing 3
Ik fyn de personaazjes yn de strip hiel oannimlik.

Bewearing 4
Troch dit boek haw ik in dúdlik byld fan Fryslân oan it begjin fan de 15^e iuw.

Bewearing 5
It taalgebrûk yn Fete fyn ik goed te begripen.

Bewearing 6
Dit stripboek is geskikt foar learlingen fan in middelbere skoalle, mar ek foar folwoeksenen.

Bewearing 7
It ferhaal hat in sletten ein, want as lêzer bliuwst net mei fragen sitten.

Bewearing 8
Op guon mominten fyn ik Fete grappich.

Dyn oardiel kinst dúdlik meitsje mei allerhanne wurden.

a.
Kies hieltyd ien fan de twa beoardielingswurden dat neffens dy it meast op it ferhaal fan tapassing is. Nim de wurden oer en set in streek ûnder it wurd dat neffens dy it bêste fan tapassing is. Let op! It giet by dizze opdracht om it ferhaal, net om de tekeningen.

1. spannend / saai
2. begryplik / ûnbegryplik 
3. set my oan it tinken / lit my kâld 
4. werkenber / net werkenber 
5. dreech / maklik
6. learsum / net fan nut
7. leauweardich / net oannimlik
8. yndrukwekkend / neatsizzend
9. gefoelich / ûnferskillich 
10. ferrassend / foarsisber 
11. flot ferteld / langtriedderich 
12. lit my meilibje / docht my neat

b.
Kies hieltyd ien fan de twa beoardielingswurden dat neffens dy it meast op de tekeningen fan tapassing is. Nim de wurden oer en set in streek sette ûnder it wurd dat it bêste fan tapassing is. Let op! It giet by dizze opdracht om de tekeningen, net om it ferhaal.

1. grappich / saai
2. orizjineel / stereotyp
3. sfearfol / sfearleas
4. bernich / foar myn leeftiid of alle leeftiden
5. spannend / net spannend
6. oersichtlik / betiizjend
7. apart / gewoan
8. in protte aksje / gebeurt hast neat
9. drok / rêstich
10. moai / ûnsjoch

c.
Skriuw in beoardieling fan sa’n 120 – 150 wurden en ferwurkje dêryn tips en tops.
Brûk fan a. en b. beide 3 beoardielingswurden. Mear mei.

d.
Lêst in ferhaal yn in strip oars as in ferhaal yn in boek? Motivearje dyn antwurd.

1. Wat fynst fan de titel Fete? Sprekt er dy oan? Wêrom wol of net?
2. Alternative titels soene wêze kinne:
   * It ferhaal fan de Skieringers en Fetkeapers
   * Heldemoed
   * De Grutte Fryske Oarloch
   
   Lis by elk fan boppesteande titel út watst der goed en minder goed oan fynst. Jou ek oan oftst de titel better of minder goed fynst as Fete.
   
   
3. Betink sels noch twa titels en lis út wêrom't dy titel by it boek past.
   
   
4. Wat foar titel is by einbeslút de bêste: Fete, ien fan de trije titels dy't by punt 2 neamd binne of ien fan dyn eigen betochte titels?
   Motivearje dyn antwurd.

‘Spanning’ (Ingelsk ‘suspence’) is in elemint yn in boek dat der foar soarget datst trochlêze wolst. As lêzer wolle je witte wat der gebeurt of gebeurd is en hoe’t it ferhaal ôfrint.

A.
1. Wat makket foar dy in ferhaal spannend?
2. Neam de titel fan in boek datst lêzen hast en datst hiel spannend fûnst.
Wat makke dat boek sa spannend?

B.
In skriuwer ferwurket bewust allegearre saken yn in ferhaal dy’t foar spanning soargje.
Wat soarget foar spanning yn Fete?
Om dy fraach wiidweidiger beäntwurdzje te kinnen sjochst nei ûndersteande ‘spanningseleminten’.
Foar alle ûndersteande fragen jildt datst se motivearje moatst. Ek as it antwurd ‘nee’ is.

1. Geheimen
Spilet it spanningselemint ‘geheimen’ in rol yn Fete?
Witte bepaalde figueren wat dat oaren beslist net witte meie? Driigje geheimen ferklapt te wurden?
Jou (eventueel) twa foarbylden

2. Plak/romte
It plak dêr’t him wat ôfspilet kin foar spanning soargje.
Spylje bepaalde plakken yn it ferhaal foar spanning? Hokker?

3. Personaazjes
Binne der personaazjes dy’t eangst oproppe? Hokker en wannear?

4. Taal
Is der in bepaalde manier fan praten (of krekt swijen) dy’t foar spanning soarget? Motivearje dyn antwurd.

5. Waarnimmingen
Soargje waarnimmingen (wat persoanen sjogge, hearre, fiele of rûke) foar ekstra spanning?

6. Ferwachtingen
Gebeure der hiele oare dingen yn it ferhaal as dy’tst ferwachtest? Untstiet der in skrikeffekt by bepaalde sênes? Motivearje dyn antwurd.

C.
Yn hoefiere wurket in byld, de tekeningen, mei oan de spanning yn dit boek?
Oars steld: Troch de tekeningen wurdt it ferhaal noch spannender of krekt net?
Motivearje dyn antwurd.

D.
Ast de spanning yn Fete beoardielje moatte soest op in skaal fan 1 (absolút net spannend) oant 10 (ôfgryslik spannend), wêr soest Fete dan pleatse? Motivearje dyn antwurd yn sa’n 50 wurden.

• https://fy.wikipedia.org/wiki/Spanning_(ferhaal)

Yn Fete folgje fjildslaggen en konflikten mekoar op. Om in better oersjoch te krijen fan it ferrin fan de Grutte Frysk Boargeroarloch makkest in tiidline mei de wichtichste foarfallen.

A.
Yn de neikommende jiertallen fûn der fjildslaggen plak. Skriuw de jiertallen ûnder elkoar op (op papier of digitaal): 1400, 1413, 1415, 1417, 1418, 1419, 1420, 1420, 1420, 1421, 1422, 1422.
(It kloppet dat guon jiertallen meardere kearen foarkomme).

Notearje achter elk jiertal it plak dêr’t de fjildslach him ôfspile en beskriuw koart wa’t tsjin wa focht en wêr’t it konflikt oer gong.

B.
Sjochst troch it meitsjen fan de tiidline oars tsjin de Grutte Fryske Boargeroarloch en it boek oan?

Kies út ûndersteande stellingen de stelling dy’t it meast op dy fan tapassing is. Motivearje dyn kar yn ûngefear 80 wurden.

Stelling 1     Troch de opdracht begryp ik it ferrin fan de oarloch better.
Stelling 2     Troch de opdracht sjoch ik oars nei it boek Fete.
Stelling 3     Troch de opdracht sjoch ik net oars nei it boek Fete.
Stelling 4     Troch de opdracht is it stripboek Fete leuker wurden.
Stelling 5     Oars, nammentlik…

A.
1. Wat is in goede oarlochsfilm? Neam de titel.
2. Wêrom fynsto dat in goede film?
3. Wêr moat in goede oarlochsfilm oan foldwaan?

B.
Stel dat Fete ferfilme wurde soe. As tarieding dêrop tinkst nei oer in tal keuzes dy't de regisseur nimme moat.

Beäntwurdzje neikommende fragen:

1. Wa moatte Hisko Abdena, Jarich Koppen en Keno tom Brok spylje? Motivearje dyn kar.

2. Wêr soe de film opnaam wurde moatte? Notearje ferskillende lokaasjes.

3. Wat foar fiif foarfallen moatte yn alle gefallen yn de film foarkomme?
Hokker foarfallen út it boek soene fuortlitten wurde kinne?

4. Wat foar muzyk kin yn de film brûkt wurde? Neam eventueel titels fan ferskes. En wa (artyst of band) soe dy muzyk dan fersoargje moatte?

5. Soe ferfilming fan Fete in súkses wurde kinne ast sjochst nei it ferhaal? Wêrom wol/net?

Foar punt 1, 2 en 4 jildt dat it sawol Fryske of Nederlânske akteurs, lokaasjes, ferskes en artysten wêze meie.