Docenten Nederlands 15-18 | niveau 2 | PAAZ
Introductie
Myrthe van der Meer (1983, pseudoniem) was jarenlang redacteur voor ze in 2012 doorbrak met haar autobiografische boek PAAZ, waarin ze vertelt over de tijd waarin ze opgenomen was op een psychiatrische afdeling. Sommige situaties die ze beschrijft, zijn ronduit frustrerend, maar vaak voert humor de boventoon. Ze bedacht voor haar boek een nieuw genre: het is geen psychologische, maar een 'psychiatrische roman'. In 2013 verscheen haar tweede roman, Kalf. Begin 2015 kwam het vervolg op PAAZ uit, met de titel UP.
Inhoud
De 26-jarige Emma Nieuwenhuis wordt opgenomen op de Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis (=PAAZ). Ze begrijpt niet waarom ze is opgenomen, want ze heeft een geweldige vriend, een leuke baan, familie. Dat ze haar hele leven eigenlijk liever dood wil, kan niet het probleem zijn, want dat wil iedereen toch, denkt Emma. In het begin verzet ze zich tegen alles wat ze op de PAAZ tegenkomt. Ze is kritisch ten opzichte van de behandelaars en de behandeling en staat niet open voor wat deze haar te bieden hebben. Pas als ze kan inzien dat ze echt een serieus probleem heeft, kan ze beginnen aan haar herstel. Ze komt erachter dat haar problemen ontstaan zijn in haar kindertijd. Haar broertje David is mentaal niet in orde en is altijd erg gewelddadig geweest. Als oudste kreeg Emma al vroeg de verantwoordelijkheid over haar broertje en zusje. Dat kon ze niet aan. Langzaam maar zeker vindt Emma steeds beter haar draai op de PAAZ. Ze sluit vriendschappen en ze gaat de routines steeds meer waarderen. Echt beter wordt ze niet, maar er is geen acute dreiging meer dat ze zelfmoord zal plegen. Na vijf maanden mag ze de PAAZ verlaten.
Moeilijkheid
PAAZ is met 352 bladzijden een behoorlijk dik boek en daarmee per definitie een kluif voor de N1-lezer. De woordkeus en de zinsbouw zijn over het algemeen niet moeilijk en de hoofdstukken kort. De vele personages maken het wel weer lastig voor de N1-lezer. De N3-lezer kan teleurgesteld worden doordat PAAZ een verslag is dat niet echt de diepgang zoekt. Het boek is met name geschikt voor N1/N2/N3-lezers met een grote interesse in psychische problemen.
Dimensies |
Indicatoren |
Toelichting | complicerende factoren |
Algemene vereisten |
Bereidheid | PAAZ is met 352 bladzijden een dik boek. Voor de meeste N1-lezers is dat een probleem. |
| Interesses | PAAZ is een goede keuze voor de N1/N2/N3-lezer die geïnteresseerd is in psychische problemen en de psychiatrie. | |
| Algemene kennis | Kennis van psychische aandoeningen is handig, maar niet noodzakelijk. | |
| Specifieke literaire en culturele kennis | Niet van toepassing. | |
Vertrouwdheid met literaire stijl |
Vocabulaire | Af en toe zal de N1/N2-lezer een woordenboek nodig hebben. Het jargon van de behandelaars is geen probleem, want dat wordt uitgelegd. |
| Zinsconstructies | Geen probleem. | |
| Stijl | Myrthe van der Meer brengt verslag uit in een nuchtere stijl zonder uitvoerige beschrijvingen. Voor de N1/N2-lezer is het prettig dat alles in een vaak clichématige taal benoemd wordt. Daarnaast is er sprake van tegendraadse humor die lastig kan zijn voor de N1/N2-lezer. | |
Vertrouwdheid met literaire personages |
Karakters | Emma is de hoofdpersoon en ik-verteller. Zij is erg in de war en heeft moeite met de vele mensen die de PAAZ bevolken. Zeker voor de N1-lezer, maar ook voor de beginnende N2-lezer is het dan ook lastig om de personages goed in beeld te krijgen. |
| Aantal karakters | Het is voor de N1/N2-lezer moeilijk de personages uit elkaar te houden, omdat het er veel zijn en niet iedereen een duidelijk eigen gezicht krijgt. | |
| Ontwikkeling van en verhouding tussen de karakters | Met haar medepatiënten Marja en Alice krijgt Emma een band. Deze personages gaan meer leven voor de lezer. Dat geldt ook voor de behandelaars, met wie Emma een ambivalente verhouding heeft, bijvoorbeeld Lars de Waal, Gideon Valk en dokter Visser. Een aantal personages blijft vrij vlak en inwisselbaar en dat is moeilijk voor de N1-lezer. | |
Vertrouwdheid met literaire procedés |
Spanning | De psychologische spanning hangt samen met de vragen wat er eigenlijk met Emma aan de hand is en of ze de PAAZ genezen zal verlaten. Dat is voor veel N1-lezers niet spannend genoeg voor zo’n dik boek. Ook het feit dat er in de 352 bladzijden veel herhaling zit, doet afbreuk aan de spanning. |
| Chronologie | PAAZ is een strikt chronologisch verslag in korte hoofdstukjes. Geen probleem. | |
| Verhaallijn(en) | Er is één verhaallijn met Emma als hoofdpersoon. Ze wordt opgenomen op de PAAZ en doet verslag van wat ze daar meemaakt. Er zijn enkele nevenlijntjes rond medepatiënten, zoals Marja en Alice. Geen probleem. | |
| Perspectief | Emma vertelt in ik-perspectief over haar leven op de PAAZ. Ze is in de war en boos, maar ook erg slim en geestig. Haar verslag is subjectief en gekleurd. Dat is lastig voor de N1-lezer. Dat Emma aan de oppervlakte blijft met haar observaties, ook waar het haarzelf betreft, is een probleem voor de N3-lezer die de diepgang zoekt. | |
| Betekenis | Je krijgt een inkijkje in een bijzondere afdeling van het ziekenhuis. Ook zie je met welke problemen de mensen worstelen die daar zijn opgenomen. Dat is interessant voor de N1/N2/N3-lezer. Voor de N3-lezer is bovendien interessant dat de psychologen en psychiaters gewone mensen zijn, die echt niet de wijsheid in pacht hebben. | |
Relevante bronnen voor docenten |
youtube.com | boektrailer Myrthe van der Meer bij Pauw Myrthe van der Meer in het VPRO-programma 24 uur met ... ingeleest.nl | recensie scholieren.com | boekverslag damespraatjes.nl | interview |