Docenten Nederlands 15-18

Introductie

Hans Maarten Timotheus (Tim) Krabbé is geboren op 13 april 1943 in Amsterdam. In eerste instantie was Krabbé vooral actief als journalist en redacteur, maar al snel werd hij schrijver en sinds 1967 kan hij leven van de pen. In zijn werk is de semi-journalistieke stijl vaak terug te vinden. Naast romans, de bekendste zijn De renner, De grot en Het gouden ei, schrijft hij boeken ook over zijn twee grote passies: schaken en wielrennen. Van 1967 tot 1972 was hij een van de beste twintig schakers van Nederland. Tim Krabbé is getrouwd geweest met actrice Liz Snoijink en heeft een zoon, Esra.
Vier boeken van zijn hand zijn inmiddels verfilmd en vele romans zijn ook vertaald. Zijn grootste succes, Het gouden ei, is ook verfilmd en heeft in 1988 een Gouden Kalf voor de beste Nederlandse film gewonnen. In Amerika werd van deze film een remake gemaakt onder de naam The Vanishing. In 2009 schreef Tim Krabbé het 74ste boekenweekgeschenk: Een tafel vol vlinders.

Inhoud

Marte Jacobs is een psychologische roman over een allesomvattende maar onbereikbare en dramatische jeugdliefde. Het boek heeft 166 bladzijdes en is verdeeld in zeven hoofdstukken. Het eerste en het laatste hoofdstuk spelen zich af in het heden, waarbij het laatste hoofdstuk zich enkele maanden na het eerste hoofdstuk afspeelt. De andere hoofdstukken spelen in het verleden in chronologische volgorde. Emile is respectievelijk 16, 18, 21 en 25 jaar en Marte is dan respectievelijk 9, 11 á 12, 14 en 18 jaar.
De eerste ontmoeting tussen Marte en Emile is tijdens een potje voetbal in een duinpan, de tweede is als zij als brugklasser op Het Amsterdams Lyceum komt en Emile daar eindexamen doet. De derde is als ze samen de kronkeltochten lopen in Amsterdam en de laatste is op het feest van het honderdjarig bestaan van Het Amsterdams Lyceum.
De liefde die Emile voelt voor het kind Marte is onbereikbaar vanwege het leeftijdsverschil, maar heeft wel geresulteerd in zijn dichterschap en in het schrijven van zijn grote gedicht Pasgeboren Girafje. De liefde die hij voelt voor Marte als jonge vrouw blijft voor hem een droom en fantasie en resulteert in een dramatische ontknoping. Vijfendertig jaar heeft deze liefde zijn leven beheerst en na vijfendertig jaar komt hij uiteindelijk de ware toedracht te weten.

Moeilijkheid

De eerste moeilijkheid voor N2- en N3-lezers zit voornamelijk in de vele beschrijvingen en de spaarzame dialogen. Je leest voornamelijk de gedachtes en de fantasieën van Emile en je moet je als lezer voortdurend verplaatsen in zijn denkwereld. Dat zal voor N4-lezers minder problemen opleveren. Zij kunnen ook de consequenties van het eenzijdige perspectief, je leest alleen het verhaal van Emile, heel goed overzien. De taal is niet zozeer moeilijk, maar het gebruik van vele bijzinnen zal lastig zijn voor N2 lezers.
Een tweede moeilijkheid is de tijd. Het boek start in het heden bij een avondje van drie heren van zestig die terugblikken op het verleden. Een N2-lezer zal dan misschien afhaken, temeer omdat de flaptekst op de achterkant van het boek iets geheel anders suggereert. Een N3-lezer en zeker een N4-lezer zal juist door die flaptekst nieuwsgierig worden en de vooruitwijzingen die worden gegeven in het eerste hoofdstuk zullen voor deze lezers ook zeker die nieuwsgierigheid opwekken. Dan gaat het boek terug in de tijd, weliswaar in chronologische volgorde, maar de overgang zal voor N2 en N3 zonder leesaanwijzing lastig zijn. Het boek eindigt weer bij het heden. Als een leerling dat eenmaal doorheeft is dat geen echt obstakel meer voor N3 en N4. Of dat ook geldt voor een N2 lezer is de vraag.
Aantrekkelijk voor lezers op N2 is vooral het thema liefde dat ze zullen herkennen: een allesoverheersende verliefdheid en het stuntelige en onwennige gedrag dat erbij hoort. Dat een onmogelijke liefde na 35 jaar nog zo'n impact heeft, is voor lezers op N2 en N3 waarschijnlijk niet voorstelbaar en invoelbaar. Het thema dood en zelfdoding is misschien aanleiding voor de N3- en N4-lezer om daar eens verder over na te denken of over te discussiëren.