Docenten Nederlands 15-18 | niveau 4 | Het bloed in onze aderen

Introductie

Ekkelenkamp is de echte achternaam van de Nederlandse schrijver Miquel Bulnes (geboren in 1976). Als schrijversnaam heeft hij de naam van zijn Spaanse moeder gebruikt. De arts-onderzoeker debuteerde in 2003 als schrijver met Zorg. Ook de volgende twee boeken spelen zich af in ziekenhuizen en laboratoria; het zijn autobiografische romans die als 'ironisch-realistische zedenschetsen' worden getypeerd. Met Het bloed in onze aderen (2011) is Bulnes een heel andere weg ingeslagen; hij behandelt in ruim 620 bladzijden een vrijwel onbekend deel uit de geschiedenis van Spanje en kiest daarvoor een spectaculaire vorm. Voor het schrijven van het boek heeft hij een jaar vrij genomen om in Spanje onderzoek te doen. De roman oogstte veel waardering en werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2012.
Bulnes verwacht dat zijn volgende boek ook een historische roman zal zijn; daarin wil hij het Spanje van rond het jaar 1100 in beeld brengen. (Vooralsnog staat voor 2018 de literaire thriller Openbaringen op de rol.)

Inhoud

Het bloed in onze aderen is een omvangrijke roman in vijf delen, die begint met de strijd tussen opstandige Berbers en het Spaanse leger in Marokko, dat op dat moment (1921) nog een Spaans protectoraat is. De strijd loopt uit op de ramp van Annual: de Spanjaarden moeten deze frontpost opgeven. Hoofdpersoon in het eerste deel is de Spaanse officier Augusto Santamaría, die ook in het vervolg van het verhaal van dichtbij wordt gevolgd. Zijn memoires en brieven zijn door het hele boek heen geweven.
Na een intermezzo over de levenswandel van de republikeinse politicus Ignacio Ubrique, gaat het in deel twee over de nasleep van de moord op een vriend van Ubrique in een Madrileens bordeel. Santamaría, die inmiddels in Madrid bij de politie werkt, moet de zaak onderzoeken. Er blijkt een dagboek met belastende gegevens te zijn, dat in handen is van het hoertje Esperanza en dat het hele boek door een belangrijke rol blijft spelen. Deel drie gaat over chantage, seks, ontvoering van jonge kinderen en zwarte magie. Het is een onvervalst stukje gruwelliteratuur. Pas in de laatste zin van dit deel wordt er een verband met het voorafgaande gelegd.
Het vierde deel is het vervolg op deel twee. Santamaría komt erachter wie de moordenaar is, maar op hetzelfde moment wordt hij gedwarsboomd: hij wordt aangeklaagd vanwege zijn rol in de strijd in Marokko (uit deel 1). Intussen wordt er een staatsgreep voorbereid. In het laatste deel komen alle lijnen samen. Alle draden worden afgehecht, en in de epiloog gebeurt hetzelfde met de laatste losse eindjes. Het afsluitende citaat uit Santamaría's memoires geldt als een soort verantwoording.

Moeilijkheid

Het bloed in onze aderen is een dik boek, maar geen moeilijk boek. Het is over het geheel genomen pakkend geschreven. Het kan even duren voordat de lezer zijn draai heeft gevonden: het eerste deel komt wat traag op gang. Omgekeerd kan het aan het eind juist weer te lang duren voordat het verhaal is afgerond. De N3-lezer zal door de spanning op verhaalniveau gepakt worden; lezers van een hoger niveau zullen zich ook een oordeel vormen over de compositie en de stijl van de roman en de verhouding tussen fictie en feiten.
Het uit elkaar houden van de vele personages, met soms op elkaar lijkende namen als Manolo en Molina, wordt in deel vier en vijf steeds lastiger. Prettig zijn de plattegrondjes aan het begin van deel 1-3. (Het boek bevat helaas behoorlijk wat spel- of zetfouten.)