Docenten Nederlands 15-18

Introductie

Helga Ruebsamen werd in 1934 geboren in Nederlands-Indië (Batavia), als dochter van een Nederlandse moeder en de joodse, Duitse arts Rübsamen. Toen de Tweede Wereldoorlog op punt van uitbreken stond, kwamen de Ruebsamens naar Nederland. Al snel moest het gezin onderduiken: de jodenvervolging begon.
Na de middelbare school ging Ruebsamen werken voor Het Vaderland. Zo leerde zij het Haagse nachtleven kennen en de enigszins vergane glorie van de beau-monde, die in veel van haar werken een grote rol spelen.
In 1964 debuteerde ze met de verhalenbundel De Kameleon, gevolgd door de roman De Heksenvriend en de verhalenbundel De Ondergang van Makarov (1971). Hierna bleef het zeventien jaar stil. In 1988 maakte ze haar rentree met Op Scheveningen, dat goed ontvangen werd.
In 1997 kwam haar succesvolle roman Het lied en de waarheid uit; twee jaar later volgde de verhalenbundel Beer is terug. Beide titels werden genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. 
Voor haar gehele oeuvre ontving Helga Ruebsamen de Annie Romeinprijs (2001) en de Anna Bijns Prijs (2003).
Ruebsamen overleed in 2016, in Scheveningen. 

Inhoud

Op Scheveningen bestaat uit vijf verhalen. In het titelverhaal neemt de zoon uit een gezin in een achterstandswijk een jong, buitenlands meisje mee naar huis, dat hij heeft aangereden. Ze kunnen haar niet verstaan. Het gezin is bang voor de reacties van de buren, niet ten onrechte.
Het tweede verhaal 'Hoedje van plezier' draait om een vrouw die samenwoont met haar moeder. Moeder leeft in het verleden, toen ze een gerenommeerde hoedenmaakster was. De verhouding tussen moeder en dochter wordt bemoeilijkt door de uitgesproken meningen van de oude moeder.
In 'Baling' maakt de zestienjarige Joost zich geen zorgen meer over de ruzies van zijn ouders. Hij trekt zich terug op zijn kamer waar hij een ander leven leidt met behulp van een apparaat.
In het vierde verhaal, 'De Panter van Piet', is een opgroeiend meisje uit een burgerlijk milieu razend nieuwsgierig naar wat er zich afspeelt in de villa van Piet. Op vollemaansnachten komt er gehuil uit de tuin. De kennismaking met de bewoners blijft niet zonder gevolgen.
De twee verlopen zusters Cateau en Emilie uit 'De meisjes uit Marlot' raken langzaam aan lager wal. De neergang van de twee voormalige schoonheden is pijnlijk.

Moeilijkheid

Op Scheveningen kan eerder verfijnd dan moeilijk genoemd worden. Voor een N3-lezer bevatten ten minste vier van de vijf verhalen voldoende actie. De verhalen maken nieuwsgierig en nodigen uit tot verder lezen. De verhalen zijn in dat opzicht zeker geschikt voor de N3-lezer die het lastig vindt zijn aandacht bij een boek te houden. Anderzijds bevat Op Scheveningen door het rijke vocabulaire en wat complexere zinstructuur voldoende uitdaging voor N4- en N5-lezers, zeker voor de fijnproevers onder hen. Het toekennen van een adequate betekenis aan de verhalen is niet eenvoudig. De N3-lezer zal hier wellicht niet toe in staat zijn; de N5-lezer vindt hier voldoende uitdaging.