Fries | niveau 2 | De Nova Scotia staazje

It boek De Nova Scotia staazje spilet foar it grutste part yn Kanada.

1. Betink trije arguminten foar en trije argumninten tsjin it op staazje gean yn it bûtenlân.

2. Soest in staazje dwaan wolle yn it bûtenlân? Hokker stikken út it ferhaal ûnderbouwe dyn keuze om wol of net op staazje te gean nei it bûtenlân? Motivearje dyn antwurd mei op syn minst tachtich wurden.

3. Freark bellet sa no en dan mei syn mem. Hy liicht dan oer hoe’t giet. Kinst dy yntinke dat er dêroer liicht? Motivearje dyn antwurd mei op syn minst tachtich wurden.

4. Soesto de minsken yn Nederlân wol earlik fertelle hoe’t it giet? Motivearje dyn antwurd mei op syn minst tachtich wurden.

1.
Betink fiif fragen dy’tst oan Freark stelle wolle soest oer syn staazje yn Kanada. Bygelyks: Wat wie dyn moaiste ûnderfining op de pleats fan Andy en Debbie? Wêrom soest, mei de kennis fan no, wol of net wer nei Kanada ta gean?

2.
Betink wat de antwurden fan Freark binne op dyn fragen en skriuw dy op.

3.
Wurkje de antwurden op dyn fragen út en doch krekt as hast Freark ynterviewd. Fertel yn in vlog fan minimaal 2 minuten, dy’tst mei dyn telefoan opnimst, hokker antwurden Freark op dyn fragen jûn hat.

Freark Fritsema hat it net sa maklik yn Kanada. Debbie hat oan ien tried wei de pik op him yn en har soan soarget derfoar dat Freark hieltyd de skuld krijt fan dingen dy’t er net dien hat.

Fertel yn eigen wurden in fragmint út it boek dêr’t Freark it net sa maklik hat yn op syn minst tachtich wurden. Tink bygelyks oan syn pine yn ’e búk nei it iten fan Debbie har fleis of wannear’t Freark de skuld krijt fan de ferkearde molke op syn staazjebuorkerij.

Skriuw in advys oan Freark oer hoe’t hy de situaasje dy’tst beskreaun hast oars oanpakke moat neffens dy. Om in foarbyld te neamen: Ast oan syn pine yn ’e búk tinkst dan kinst him advisearje om syn heit en mem te skiljen of direkt kola te drinken. Skriuw dyn advys yn de foarm fan in e-mail fan op syn minst 150 wurden. Begjin de mail mei in omskriuwing fan de situaasje.

1.
Sykje op ynternet om tsien plaatsjes dy’t Freark yn de perioade fan syn staazje op Instagram sette kinnen hie. Betink by elk plaatsje hokker omskriuwing Freark dêrby sette soe en betink by elk plaatsje trije hashtags (#).

2.
Beskriuw yn it koart, mar mei folsleine sinnen, by elts plaatsje wêrom’tst se útkeazen hast. Ferwiis by dyn útlis nei passaazjes yn it boek.

Tip: Oer Nova Scotia is op ynternet hiel wat ynformaasje te finen.

It boek begjint mei in sêne yn in finzenis. Oan de ein fan it boek wurdt dêrop weromkaam.

1. Hokker ûnderdielen of hanlingen yn it ferhaal stypje it byld fan in finzenis? Beskriuw twa.

2. Hokker ûnderdielen of gebeurtenissen stypje dit byld júst net? Beskriuw wer twa.

3. Hat Freark Fritsma yn in finzenis sitten? Underbou dyn antwurd mei op syn minst hûndert wurden.

4a. Wa hat it omslach fan it boek ûntwurpen?
4b. Wat fynst fan it omslach, sjoen dyn antwurden op fragen 1-3?

Yn it lêste haadstik liket it krekt as is it ferhaal fan it boek it ferhaal fan de skriuwer sels.

1. Beskriuw twa ûnderdielen of foarfallen út it boek wêrfan'tst tinkst dat it feiten binne.

2. Beskriuw twa ûnderdielen of foarfallen út it boek dêr’tst fan tinkst dat it fiksje is.

3. Tinkst dat Freark Fritsma en Ferdinand de Jong deselde persoan binne? Lis út yn op syn minst tachtich wurden.

4. Is it foar dy belangryk om te witten oft dit ferhaal fiksje is of net? Lis dat út yn op syn minst hûndert wurden.

Harkje nei it kommentaar fan Ernst Bruinsma yn it programma Op en út fan Omrop Fryslân radio. Bruinsma seit dat it lêste haadstik it boek kantelje lit. Hy hat it dêrby ek oer de heit fan Ferdinand de Jong.

5. Wat bedoelt Ernst Bruinsma dermei dat it boek kantelet yn it lêste haadstik? Beskriuw dat en jou ek oan oftst it mei him iens bist. Brûk op syn minst tachtich wurden.

6. Ernst Bruinsma fynt dat it lêste haadstik it boek ‘dochs bysûnder’ makket. Fynsto dat ek of fynst it krekt net moai of bysûnder dat it lêste haadstik oan it ferhaal tafoege is? Motivearje dyn antwurd mei op syn minst hûndert wurden.

Feit en fiksje

In ferhaal is ‘fiksje’ as it foar in part ûntstien is út de fantasy fan de skriuwer. Wat de skriuwer fertelt hoecht net mei de realiteit yn oerienstimming te wêzen. It giet derom dat de lêzer it oannimlik fynt. In skriuwer kin yn syn ferhaal hiel wat feitlike eleminten opnimme, mar as er it ferhaal presinteart as fiksje bliuwt it in produkt fan syn fantasy. Romans binne bygelyks teksten dy’t in fiksjoneel karakter ha, ek as se hiel realistysk binne. De lêzer kin net sizze dat in roman ‘net wier’ is, mar allinne mar dat de roman ‘net oertsjûget’.

Tsjinoer fiksje stiet ‘non-fiksje’. Yn non-fiksjonele teksten hat de skriuwer de bedoeling om him te hâlden oan de realiteit. Yn sa’n gefal kin de lêzer wol sizze dat de tekst neffens him wier of niet wier is.

Sjoch ek
Wikipedy, Fiksje
Wikipedy, Non-fiksje

Ernst Bruinsma yn Op en út fan Omrop Fryslân radio 29-11-2015, op 2:48