Fries | niveau 3 | De treastfûgel

De titel De treastfûgel jout fan tefoaren gjin dúdlike oanwizing wêr't it boek fan Hylke Speerstra oer giet.

1. Nei hokke gebeurtenis(sen) yn it boek ferwiist de titel?

2. Gerben de Vries skriuwt in syn resinsje yn De Moanne oer de titel: 'Ik haw begrepen dat Speerstra de titel domwei moai fûn, mar de titel dekt de lading amper.' Bist it mei De Vries iens of net? Lis út.

3. Betink sels trije alternative titels en lis út wêrom't dizze titels goed by it boek passe.

Emigraasje is in belangryk tema yn De treastfûgel fan Hylke Speerstra. Yn it boek stapt de famylje Hiemstra yn 1911 op de boat nei Amearika. Tsjintwurdich beslute famyljes noch hieltyd om te emigrearjen. It telefyzjeprogramma Ik vertrek folget sokke famyljes.

1. Besjoch de ôflevering fan Ik vertrek oer Rianne Bleeker en Cobus Hartgers út Sint Anne (sjoch by de 'Boarnen') dy't mei har bern yn 2013 nei Portugal emigrearren.

2. Beskriuw dêrnei de ferskillen en oerienkomsten tusken de famylje Hiemstra út De Treastfûgel en Rianne en Cobus. Folje dêrfoar de ûndersteande skema's yn.

3. Is der in soad feroare by it emigrearjen yn de lêste tweintich jier? Lis út.

4. Kinst dy begripe wêrom't minsken tsjintwurdich noch emigrearje? Soest it sels ek wolle? Lis út.

De ôflevering fan 'Ik vertrek' stiet hjir.

Yn it boek De treastfûgel fan Hylke Speerstra learst foaral it Amearika yn de jierren tweintich fan de foarige iuw kennen.

1. Typearje mei in oantal trefwurden, op basis fan dit boek, it Amearika fan dy tiid.

2. Wat wisto earder al oer Amearika út dy tiid? Lis út.

3. Yn in fraachpetear mei Hylke Speerstra oer De treastfûgel yn de Leeuwarder Courant stiet:

'It idee foar it boek krige de skriuwer foarich jier doe't er in oerke mei in pakesizzer trochbrocht yn in boarterstún by him op It Hearrenfean. In man dêr fertelde him it ferhaal fan in neef yn Amearika dy't oan de ein fan de oarloch yn 'e kunde kommen wie mei in Fryske twangarbeider. It die bliken, harren pakes en beppes hiene buorlju west yn Hichtum. De iene beppe wie as widdo mei har bern nei Amearika emigrearre, de oare húshâlding wie yn Fryslân bleaun.'

Speerstra syn folgjende stap wie in reis nei Amearika foar yn petear mei Nanno Hiemstra. Ek rieplachte hy ferskate boarnen (sjoch 'Literatuer', side 207 yn De treastfûgel).

Hoe betrouber fynst de ynformaasje yn dit boek? Lês de teksten út de 'Boarnen' (sjoch hjirûnder) en kontrolearje oft de feiten yn it boek fan Speerstra dêrmei oerienkomme.

4. Hoe belangryk is it foar dy dat Speerstra him oan alle feiten hâldt? Lis út.

Wikipedy, it begryp fiksje

Amearika yn de jierren tweintich:
Wikipedia: Geschiedenis van de Verenigde Staten
Roaring twenties
Infonu.nl, De Verenigde Staten 1920-1929

De oanhaal komt út in fraachpetear fan Sietse de Vries mei Hylke Speerstra yn de LC 16-09-2011.

Hjirûnder steane fiif stellingen oer de ynhâld fan De treastfûgel. Kies ien fan de stellingen om op te reagearjen. Skriuw in reaksje yn de foarm fan in ienfâldich betooch mei de folgjende opset:
1. Skriuw de stelling oer;
2. Skriuw in ynlieding;
3. Skriuw in middenstik fan trije alinea's. Yn elke alinea brûkst ien argumint dat de stelling stipet. Dêr kinst ek foarbylden út it boek by brûke;
4. Slút ôf mei in konklúzje dy't in krêftige útsmiter befettet.


De stellingen

- It is begryplik dat de famylje Hiemstra nei Amearika emigrearret;

- Nanno Hiemstra is in winner;

- De personaazjes yn De treastfûgel wurde net genôch útdjippe.

- Meindert Boorsma doocht net;

- De treastfûgel is in betrouber boek oer twa Fryske famyljes.

Yn it telefyzjeprogramma 'VPRO boeken' waard De treastfûgel beskreaun as 'een waargebeurde geschiedenis'. Gerben de Vries seit in syn resinsje yn De Moanne it tsjinoerstelde. Hy neamt it boek fan Speerstra 'in wier barde roman': 'De skriuwer lêst der wat literatuer by, mar foar it grutste part is de roman (…) benammen it produkt fan de fantasij.'

1. Lês de teory (sjoch hjirûnder). Neam twa ferskillen tusken de sjenres 'fiksje' en 'non-fiksje'.

2. Wat fynsto? Is De treastfûgel 'fiksje' of 'non-fiksje'? Kom mei ynhâldlike arguminten. Belûk by dyn antwurd ek de 'Ferantwurding' (side 203) út it boek.

3. Fynst dat de betrouberens fan it boek minder wurdt as De treastfûgel kwa sjenre mear 'fiksje' is as 'non-fiksje'? Lis út.

Wikipedy: de begripen fiksje en non-fiksje.

Resinsje De Moanne
Resinsje 'VPRO boeken'

1. Lês de trije ynterviews mei Hylke Speerstra (sjoch by 'Boarnen').

2. Meitsje in rige mei tema's dêr't Speerstra neffens de ynformaasje út de fraachpetearen in protte oer skriuwt.

3. Yn hoefier slút it tema fan De treastfûgel oan by dyn rige? Lis út.

4. Hokker plak nimt De treastfûgel (op grûn fan de ynformaasje út de trije fraachpetearen) yn yn it oeuvre fan Speerstra? Lis út.

De trije ynterviews binne hâlden troch Sietse de Vries:
'"De minske fan no draacht âlde boerekultuer noch yn him"', LC 02-06-2006
'In goed kristen gie nei Indië', LC 24-10-2014
'De SS'er en de Amerikaanse soldaat', LC 16-09-2011