Fries | niveau 3 | De wylde boerinne en oare ferhalen

Hjirûnder steane seis stellingen oer it ferhaal. Reagearje op dy stellingen troch oan te jaan oftst it der mei iens bist of net. Doch dat sa: 'Ik bin it wol/net mei dizze stelling iens, want...' en lis dan dyn antwurd út troch foarbylden te brûken út it boek.

1. De wylde boerinne is in moai ferhaal.
2. It ferhaal soe wier-bard wêze kinne.
3. Frou Broersma hie Lammers net ôfwize moatten.
4. Ik tink dat it nei it ferstjerren fan frou Broersma noch goed komt mei de Auke en Ynsk.
5. Lammers hat alle rjocht om wraak te nimmen op frou Broersma.
6. Frou Broersma is in leave frou.

Auke en Ynsk hawwe it net maklik.

1. Jou trije foarbylden út it boek dêr't dat út blykt.

2. Stel dy foar dat Auke en Ynsk de bernetelefoan (kindertelefoon) belje soenen. Wat soenen se dan fertelle oer de situaasje dêr't se yn sitte? Hoe soenen se útlizze wêr't se mei sitte? Skriuw it begjin fan it telefoangesprek op.

3. Betink trije fragen dy't Auke en/of Ynsk oan de bernetelefoan stelle kinne soenen.

Kindertelefoon

Lês it stripferhaal dat makke is fan De wylde boerinne.

1. Wat fûnsto moaier om te lêzen, it stripferhaal of it ferhaal sels? Lis dyn antwurd út.

2. Wêrom binne guon parten fan it stripferhaal yn it blau en oaren yn it read?

3. Fynsto it ferhaal geskikt om der in strip fan te meitsjen?

4. Wat foar ynformaasje krijst by it lêzen fan it ferhaal wol, mar by it lêzen fan it stripferhaal net?

5. Kies in sêne út it boek en meitsje dêr sels in strip fan. Jou oan om wat foar sêne it giet en fertel der by wêrom oftst foar dy sêne keazen hast.

De wylde boerinne, Richard Bos, Alexander Russchen en Willem Winters, útjouwerij Perio, Ljouwert, 2007, katalogus Tresoar

Frou Broersma en buorman Lammers geane hiel fier yn harren striid om gelyk te heljen. Diskusjearje mei inoar oer de folgjende stelling:

"Frou Broersma hat it oan harsels te tankjen dat se narre wurdt troch Lammers."

1. Praat ôf wa't foar en wa't tsjin de stelling is.
2. De foarstanners betinke safolle mooglik arguminten foar de stelling en de tsjinstanners betinke safolle mooglik arguminten tsjin de stelling. Bliuw sa ticht mooglik by de feiten út it ferhaal.
3. Hâld it debat. Folgje de debatregels út jim lesmetoade fan Nederlânsk of dy fan it debatynstitút (sjoch ûnder boarne 1). Freegje in klasgenoat om it debat op te nimmen mei telefoan of tablet.
4. Besjoch meiinoar it debat en stel fêst wa't de bêste is.

N.B. Ast dizze opdracht allinnich dwaan wolst, dan kin dat ek. Betink dan foar dysels ofst it al of net iens bist mei de stelling en betink safolle mooglik arguminten om foar of tsjin de stelling te brûken. Skriuw dan op basis fan dy argminten in betooch fan minstens 400 wurden.

Schooldebatteren

1. Wat wurdt oan it begjin fan it ferhaal sein oer it uterlik en it karakter fan frou Broersma?

2. Hoe wurdt frou Broersma letter yn it boek beskreaun, kwa uterlik en karakter? Is sy in round of in flat character? Ast net mear krekt witst wat it ferskil is, lês it dan nei yn dyn metoade foar Nederlânsk of sjoch ûnder ien fan de boarnen by dizze opdracht.

3. Beskriuw no ek it personaazje Lammers. Hoe sjocht er der út? Wat foar karakter hat er? Skriuw safolle mooglik oer him op en lis út oft buorman Lammers neffens dy in round of in flat character is.

4. Wat is it grutste ferskil tusken it karakter fan frou Broersma en buorman Lammers?

5. Wat is de belangrykste oerienkomst tusken it karakter fan frou Broersma en dat fan Lammers?

6. Lykje de bern, Auke en Ynsk, op harren mem? Lis dyn antwurd út.

Van Balen, Joosten en Peppelenbos. Basisboek Literatuur, Grins 2009, side 106-107.
Wikipedy, Flat character en Round character.

It ferhaal is geskikt om te ferfilmjen of der in strip fan te meitsjen. Dat lêste is al ris dien. Yn dizze opdracht is it oan dy om nei te tinken oer hoe'tst it ferhaal ferfilmje soest.

1. Lang net alle boeken of ferhalen liene har goed om ferfilme te wurden. Hoe kin it dat dit ferhaal wol geskikt is? Neam minstens trije redenen.

2. Tinksto dat in ferfilming fan dit ferhaal hjoed-de-dei noch boeiend fûn wurde soe? Sa ja, wêrom tinkst dat? Sa nee, wêrom tinkst fan net? Hoe soest it ferhaal bewurkje om it oansprekkender te meitsjen?

3. Meitsje in filmskript fan it dramatyske ein fan it ferhaal. Ast leaver in oare sêne dochst dan mei dat ek, mar lis dan út wêrom ast kiest foar dy sêne. Under boarne 2 fynst in foarbyld fan in filmskript en ekstra útlis oer hoe'tst it oanpakke kinst. Tink ek nei oer de muzyk dy'tst kieze soest by de sêne.

Wikipedy, Ynformaasje oer skripts

1. It ferhaal is ferteld út in auktoriaal perspektyf wei. Skriuw op wat de kenmerken binne fan dat fertelperspektyf en hoe'tst dat yn dit ferhaal werom sjochst.

2. Kiest de ferteller neffens dy partij foar ien fan de beide karakters? Sa ja, foar wa dan en wêr fernimst dat oan? Sa nee, hoe fernimst dat? Stiesto sels oan ien syn kant, doe'tst dit ferhaal liest?

3. Stel dy foar dat de skriuwer it ferhaal skreaun hie yn personaal perspektyf. Wat foar effekt soe dat ha op hoe'tsto as lêzer sjochst nei de gebeurtenissen? Ut wa syn perspektyf soesto it sels skreaun ha?

4. Kies no in sêne en werskriuw dy yn in oar perspektyf. Meist sels kieze of'tst it skriuwst út Lammers wei of út frou Broersma wei. Lis wol even dyn kar út. Ast it dreech fynst om sels in sêne te kiezen, nim dan de sêne dêr't Lammers frou Broersma de leafde ferklearret. De lingte fan it stik datst op 'e nij skriuwst is ûngefear 500 wurden.

Van Balen, Joosten en Peppelenbos. Basisboek Literatuur, Grins 2009, side 101-106.
Wikipedy, Fertelperspektyf