Niveau Start: beginnend lezen
Leerlingkenmerken
- leest omdat het moet
- heeft weinig (positieve) leeservaringen
- heeft een laag leestempo
- moet door anderen worden gestimuleerd om te lezen
- leest het liefst over eigen leefwereld en leeftijdgenoten
Doelen
- beginnend leren lezen
- gemotiveerd raken om te lezen
Boekkenmerken
- dun, ruime bladspiegel, korte hoofdstukken
- eenvoudige woorden, korte zinnen, veel dialoog, eenvoudige opbouw
- pakkend begin en een gesloten einde
- gaat over bekende onderwerpen, zoals pesten en verliefdheid
- veel actie en drama
- hoofdpersoon staat dicht bij de lezer
Leerlingkenmerken
- leest om zich te vermaken
- heeft een beetje leeservaring met één of twee genres
- heeft sterke behoefte aan tips, neemt geen risico
- is geïnteresseerd in eigen leefwereld en belevenissen van leeftijdgenoten; ook interesse in fantasiewereld
Doelen
- belevend leren lezen
- kennismaken met nieuwe genres, schrijvers, onderwerpen
Boekkenmerken
- eenvoudige opbouw, wisselingen (tijd, personage, plaats) zijn duidelijk aangegeven
- alledaags en eenvoudig taalgebruik, korte zinnen en veel dialoog
- aandacht voor emoties, maar weinig beschrijvingen van gedachten
- veel actie en drama, bevredigend einde
- sympathieke, kwetsbare hoofdpersoon
Niveau 2: verkennend/ontdekkend lezen
Leerlingkenmerken
- leest om eigen wereld te verkennen
- is (redelijk) gemotiveerd om boeken te lezen, wil wel eens een ander genre proberen
- is nieuwsgierig naar jongeren die al wat ouder zijn
- kan zich verplaatsen in verschillende situaties en personages
Doelen
- verkennend/ontdekkend leren lezen
- kennis over zichzelf en de eigen leefwereld verbreden door te lezen
Boekkenmerken
- gevarieerd taalgebruik, soms lange zinnen
- redelijk eenvoudige opbouw; wisselingen (tijd, perspectief, plaats) zijn soms niet duidelijk - aangegeven
- haalt lezer uit zijn direct herkenbare wereld, verlegt grenzen
- naast actie en drama ook psychologische spanning
- hoofdpersoon is fase verder in zijn leven dan de leerling
- personages en relaties maken duidelijke ontwikkeling door
Niveau 3: reflecterend lezen
Leerlingkenmerken
- leest om aan het denken te worden gezet
- is een goed gemotiveerde lezer
- is geïnteresseerd in sociaal-maatschappelijke, psychologische en soms ook filosofische onderwerpen
- gebruikt boeken om de wereld en het leven verder te ontdekken
Doelen
- reflecterend leren lezen
- kennis over de wereld en het leven verbreden door te lezen
Boekkenmerken
- taalgebruik kan veeleisend zijn
- wisselingen (tijd, perspectief, plaats) zijn niet per se gemarkeerd; veel 'open plekken'
- morele, maatschappelijke en psychologische kwesties worden genuanceerd uitgewerkt en roepen discussie op
- veel beschrijvingen van ruimte, gedachten, en gevoelens
- vaak meer dan één verhaallijn en een diepere betekenislaag
- gevoelens en gedachten van de hoofdpersoon zijn tamelijk complex en staan ver van de leerling af
Niveau 4 (v/h 3+): analyserend/verdiepend lezen
Leerlingkenmerken
- leest om zichzelf intellectueel uit te dagen
- leest veel en gevarieerd, en op een relatief hoog niveau
- zoekt 'moeilijke' onderwerpen op; wil in nieuwe werelden doordringen en die begrijpen
- heeft oog en waardering voor de vorm
- kan een boek kritisch lezen en reflecteert graag, gaat makkelijk gesprek 'op niveau' aan over het boek
Doelen
- analyserend leren lezen
- kritisch reflecteren op vorm en inhoud
Boekkenmerken
- vormgeving en structuur vormen een extra uitdaging
- rijk, meerduidig taalgebruik dat beroep doet op ruime woordenschat en het vermogen 'tussen de regels door te lezen'
- meerdere complexe verhaallijnen en betekenislagen
- denkwereld en wereldbeeld van de personages zijn complex en vragen een groot inlevingsvermogen
