Docenten Nederlands 12-15 | niveau 2 | De tunnel

Introductie

Anna Woltz (1981) is een van de meest productieve en geliefde jeugdschrijvers van Nederland. Ze groeide op in Den Haag. Als vijftienjarige schreef ze een jaar lang columns voor de Volkskrant over haar leven op school. Die stukjes werden gebundeld in Overleven in 4B. In 2002 kwam haar eerste kinderboek uit: Alles kookt over. Woltz studeerde Geschiedenis in Leiden en is nu fulltime schrijfster; ze heeft meer dan twintig boeken op haar naam staan. Ze ontving diverse prijzen voor haar boeken, waaronder een Zilveren Griffel voor De tunnel.

Inhoud

De veertienjarige Ella schuilt tijdens de bombardementen op Londen in 1940 met haar familie in de tunnels van de Ondergrondse. Ella heeft polio gehad en loopt daardoor mank. Ze schrijft verhalen om aan haar eigen leven te ontsnappen. In de Ondergrondse ontmoet ze de zestienjarige Jay, op wie ze verliefd wordt, en de vijftienjarige Quinn.

Quinn is weggelopen van huis, omdat ze wil ontsnappen aan haar rijkeluisleventje waarin ze als meisje niets mag. Ze neemt geen blad voor de mond en wil een betere wereld, waarin vrouwen ook hun dromen kunnen najagen. Door haar ziet Ella in dat de samenleving niet altijd hoeft te blijven zoals die is, met vaste plekken voor arm en rijk en mannen en vrouwen. Misschien kan ze wel echt schrijfster worden, waar ze altijd van heeft gedroomd. Jay komt uit de armste laag van de bevolking en verdient geld door schuilplaatsen te verhuren. Ella vindt het verachtelijk om mensen op die manier geld af te troggelen, maar slaapt uiteindelijk wel met haar broertje Robbie bij Jay en Quinn in de tunnel. De drie raken bevriend en helpen elkaar. Ella gaat met Quinn mee naar Quinns broer Sebastian, met wie haar hele familie heeft gebroken, omdat ze denken dat hij de nazi’s steunt. Dat blijkt niet zo te zijn, maar Ella ontdekt dat Sebastian wel een ander geheim heeft: hij is homoseksueel, wat uiteraard verborgen moet blijven, omdat dat in die tijd wettelijk verboden is.

Als Robbie op een avond verdwenen is, helpt Jay Ella door hem samen te gaan zoeken. Ze zijn nog buiten als er bommen vallen en overleven dat ternauwernood. Als ze Robbie hebben gevonden, schuilen ze met zijn drieën in de schuilkelder van de dierentuin tot het weer veilig is. Wanneer Quinn en Jay een paar dagen later helpen met het inrichten van een rustcentrum in Ella’s oude school, ontploft een UXB (unexploded bomb), die Quinn het leven kost. Diezelfde nacht schrijft Ella met Jays en Robbies hulp Quinns levensverhaal op en stuurt dat naar Quinns ouders.

Het verhaal eindigt met een epiloog die zich afspeelt in 1946. Jay en Ella zijn een stel en reizen samen per boot naar Amerika, op zoek naar een nieuw leven.

Moeilijkheid

Het verhaal leest vlot: het taalgebruik is zeer toegankelijk en er zit veel vaart in het verhaal. Dit maakt het boek geschikt voor N1-lezers. Voor lezers van alle niveaus is het interessant dat dit boek over de Tweede Wereldoorlog zich eens niet afspeelt in Nederland, maar in Londen. De tunnel is geen typisch oorlogsverhaal; het draait vooral om vier tieners die elk hun eigen problemen hebben ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Voor N1- en N2-lezers is de ontwikkeling van Ella interessant: zij verandert van een voorzichtig, teruggetrokken meisje dat zich uitleeft in haar verhalenschrift tot een zelfbewuste tiener die risico’s neemt en echt gaat leven. Voor N2- en N3-lezers zijn de goed uitgewerkte motieven en thematiek interessant: de gevolgen van Ella’s polio op haar leven en haar zelfbeeld, Ella’s verhalenschrift en haar droom om schrijfster te worden en de genderrollen en de Engelse klassenmaatschappij die ter discussie worden gesteld.

Voor een volledige didactische en letterkundige analyse klik je hier.