Fries

De wichtichste personaazjes yn Koartsluting binne: Harry Stobbe, mem Swaan Stobbe, Sjors de Vries, Van der Velde (de skriuwer fan in boek oer de PEB), Jurre van der Velde, Yfke Jorritsma, Yvonne, Kak, Piet de Groat, Foekje. Yn de Literêre teory kinst lêze hoe't in skriuwer syn 'personaazjes op papier' foarmjaan kin.

Meitsje de personaazjes en har ûnderlinge relaasjes sichtber yn in sosjogram.

Doch dat sa.

1. Set de namme fan Harry Stobbe yn it midden fan in A3-papier.

2. Skriuw dêrûnder de leeftyd, wat foar wurk oft Harry docht, oft hy nei skoalle giet, hoe't syn uterlik en karakter is. Doch dat foar sa fier it boek dêr ynformaasje oer jout.

3. No komme de oare personaazjes fan it boek. Skriuw har nammen ek yn it sosjogram, yn in rûnte om dy fan Harry hinne. Set om elke namme in kaderke. Jou de relaasje oan dy't de personaazjes meielkoar ha en mei Harry. Jou dy relaasjes oan mei linen. Skriuw by dy linen op hoe't de persoanen meielkoar yn ferbân brocht binne.

4. Skriuw by de personaazjes fan fraach 3 yn it sosjogram ek op wat it boek oer harren seit. Dat mei gean oer de leeftyd, berop, skoallegean (of de skoalle dêr't hy/sy op sit) of it uterlik en karakter.

Joke van Balen e.a. Basisboek literatuur. Grins, 2009, s. 106-108.

Jou dyn miening oer fiif stellingen dy't te krijen ha mei haadpersoan Harry. Bist it mei de stellingen iens of net, en wêrom?
Helje dyn arguminten út it boek.

Koartsluting hie ferfilme wurde kind. Dat is noch net bard, mar dochs makkest in plan foar in film. Tink nei oer útdagingen dêr't in regisseur foar komt te stean. Jou antwurd op de folgjende fragen:

1. Wat is dreech by it skriuwen fan in filmsenario? Sjoch it artikel yn de boarne. Notearje fiif swierrichheden.

2. Wa moat de rol fan Harry Stobbe spylje? Wa de rol fan Jurre? Wa dy fan Yfke? Wa de rol fan mem Stobbe? En wa dy fan Sjors de Vries? Wa dy fan Pyt de Groat? Sykje Fryske akteurs út de searjes 'Baas boppe Baas', 'Ikaros', 'de Keet' ensfh. Meist ek Nederlânske akteurs neame.

3. Harry wennet yn Ljouwert, de film soe dan ek yn dy stêd opnaam wurde moatte. Skriuw de fiif wichtichste lokaasjes fan it boek op. Foldogge dy plakken ek oan easken dy't yn 'e teory link steld wurde?

4. Hokker fiif foarfallen út Koartsluting moatte yn dizze film te sjen wêze? Neam twa foarfallen út Koarsluting dy'tst wol weilitte kinst.

5. Hokker muzyk soest yn de film brûke wolle? Lis út wêrom.

6. Yn in film sitte faak in protte dialogen. Werskriuw side 49 en 50 as filmskript yn dialoochfoarm. Set der ek by wa't wêr is en wa't, wat seit.

7. Soe de film 'Koartsluting' in kassúkses wurde kinne? Wêrom wol of        wêrom net?

Inez Risseeuw op boekschrijven.nl

Koartsluting is skreaun út personaal perspektyf wei, dus út Harry wei (en ek soms út Jurre wei).

1 Lês yn de literêre teory it stik oer perspektyf

2. Fertel earst wat oer de lêste rûzje dy'tsto hiest mei dyn âlden. Gean yn op de ûndersteande fragen.
* Wêr gie it oer?
* Wat foar arguminten brûktesto?
* Wat wiene de arguminten fan dyn âlden?
* Hoe soe it kinne dat jimme sa ferskillend oer de saak tochten?

Sykje no út de ûndersteande gedielten de trije passaazjes dy'tsto it moaist fynst en werskriuw dy út it perspektyf wei fan Harry syn mem. Brûk dêrby in ik-perspektyf, dus de 'ik' yn dyn nije stikken is Harry syn mem.

Joke van Balen e.a. Basisboek literatuur. Grins 2009, s. 101-106

1. Nei hokker foarfallen ferwiist de titel fan it boek Koartsluting?
Sjoch nei de trije sitaten yn 'e boarne.

2. Wêrom binne dizze foarfallen sa wichtich dat dit boek dêr de titel oan ûnlient.
3. Wat fynst goed oan dizze titel en wat fynst net sa goed?

4. Wiene dizze titels ek better west?
A. De fytsedief
B. Harry en Yfke
C. Jurre en Yfke
D. Harry en Sjors

Lis by elke titel út watst der goed oan fynst en watst der minder goed oan fynst. Sis ek datst de titel better of minder fynst as de titel Koartsluting.

5. Betink sels trije titels en lis út wêrom't dyn titel better is.

6. Hokker titel fynst no better: de titel dy't Akky van der Veer oan har boek jûn hat, de fjouwer fan opdracht 4 of de trije dy'tsto sels betocht hast? Jou arguminten foar dyn kar.

"De titel 'Koartsluting' hat dan ek minder mei it produkt fan de jubilaris (PEB 75 jier, elektrisiteit) te krijen mar alles mei de relaasjes fan de ferhaalfigueren ûnderling."
   Jant van der Weg yn it Frysk Deiblêd, 18 july 1991

"De 'koartsluting' tussen Harry en zijn moeder en tussen Jurre en Yfke wordt opgelost."
   Baukje Wytsma en Marja Boonstra yn de Ljouwerter Krante, 17 maaie 1991

"Jurre is smoar op Yfke, mar troch allerhande omstannichheden ûntstiet der koartsluting."
   Henk van der Veer. Sneeker Nieuwsblad, 18 july 1991

Lês it lêste haadstikje XIII nochris troch. It jout it slot fan it ferhaal.

1. Stel datsto de mem (moeke) bist. Skriuw in mailtsje fan sa'n 300 wurden oan dyn bêste freondinne. Do skriuwst oer de pine en ellinde dy't dyn soan Harry trochstien hat. Fertel wêr'tsto him helpe koest en wêr net. Skriuw oan 'e ein fan 'e brief hoe'tsto de takomst fan Harry sjochst en hokker rol dêr foar dy, as mem yn weilein is.

2. Harry is folwoeksen wurden. Nei jierren sjocht er op it barren yn Koartsluting werom. Hokker útspraak soe it bêste by him passe en wêrom?
a. By mem fielde ik my feilich en gelokkich.
b. Mem die der alles oan om my in goed libben te jaan mar sels ha ik dat wol ferballe.
c. By mem fielde ik my feilich en gelokkich want mem die der alles oan om my in goed libben te jaan, mar sels ha ik dat wol ferballe.
d. Ik bin yn 'e problemen kaam, omdat ik gjin heit hie.

Yn dit boek binne twa ferhaallinen: ien fan Harry en ien fan Jurre.

Lês it stik oer 'tiid' yn de Literêre teory.

Yn dizze opdracht dogge jimme ûndersyk nei wat de beide ferhaallinen mei elkoar út te stean ha.

Joke van Balen e.a. Basisboek literatuur. Grins, 2009, s. 110-112