Fries | niveau 3 | It sjaaltsje en njoggen oare ferhalen

Elts ferhaal yn de bondel giet oer in persoan mei in probleem. Faak geane dy problemen oer relaasjes en noarmen. Yn tydskriften en yn guon kranten steane rubriken dêr’t minsken brieven nei skriuwe kinne om rie te freegjen oer harren sitewaasje.

Foarbylden fan soksoarte brieven steane wol yn de tydskriften, mar kinst se hjir ek fine.

1. Lês ien fan de ferhalen nochris en betink wat it probleem is fan de haadpersoan.
2. Byldzje dy yn datsto de haadpersoan fan in ferhaal bist. Betink trije fragen dy’t de haadpersoan hawwe kin nei oanlieding fan wat der bart yn it ferhaal.
3. Kies de fraach dy’t it wichtichste is foar de haadpersoan.
4. Skriuw, út namme fan de haadpersoan, in brief nei de krante of it tydskrift dêr’tst yn útleist wat dyn probleem is. De brief is op syn minst 75 wurden.

Fanôf hjir is it handich om de opdracht yn twatallen te meitsjen. Dêrfoar hast noch in persoan nedich dy’t it boek ek lêzen hat. Ast allinich bist, kinst de fragen ek foar dysels beäntwurdzje.

5. Lês de brief dy’t de oare skreaun hat. Ast allinich bist, lêst dyn eigen brief. Besjoch goed hokker advys ast de skriuwer fan de brief jaan kinst.
6. Skriuw in advysbrief werom nei de briefskriuwer. De advysbrief is op syn minst 75 wurden.
7. Wannearst yn in twatal wurkest: Bist it iens mei it advys datst krigen hast? Skriuw yn 50 wurden op watst fan it advys fynst.

- Trouw

Hylkje Goïnga wurdt sjoen as in feministyske frou. Yn al har ferhalebondels is it sintrale tema de relaasje man-frou, it binne ferhalen mei in feministyske ynslach mei as kearntema it selssuchtige gedrach fan manlju en har ûntrou.

1. Sykje út wat ‘feminisme’ ynhâldt. Skriuw dêr in útlis oer fan yn elts gefal 100 wurden.

De ferhalen fan Hylkje Goïnga spylje yn in tiid dat froulju net folle te sizzen hienen. Pas yn 1970 wurdt de frou by wet gelyksteld oan de man. Dêrfoar wie de man de baas yn it houlik. De ferhalen yn dizze bondel binne skreaun yn de neisleep fan de ynfiering fan dy wet.

2. Dyn pake en beppe binne ek grut wurden yn de tiid dat de manlju mear te sizzen hienen as froulju. Sykje antwurd op de folgjende fragen troch dyn pake en beppe te freegjen:
a. Hie beppe wurk foardat se troud wie? Hie beppe noch wurk doe’t se troud wie?
b. Kamen pake en beppe út itselde miljeu? (Wat dienen de âlders fan pake en beppe foar wurk?)
c. Wa die of docht by dyn pake en beppe de húshâlding?

3. Kinst oan de dyn pake en beppe fernimme dat se yn in tiid grut wurden binne, dêr't manlju en froulju net lykweardich wiene? Skriuw yn minimaal 75 wurden op wat dyn ûnderfiningen binne.

4. Beskriuw fjouwer ferskillen tusken de relaasje fan dyn âlders mei elkoar yn fergeliking mei de relaasje fan dyn pake en beppe.

5. Besjoch no it ferhaal mei de titel ‘It sjaaltsje’ nochris. Liket de rol dy’t de frou dêryn hat mear op in moderne relaasje of mear op in âlderwetske? Lis dyn antwurd yn op syn minst 150 wurden út.

Doe’t Hylkje Goïnga mei skriuwen begûn, skreau se ûnder pseudonym. Se brûkte in oare namme as har eigen. It pseudonym dat se brûkte wie Martha. Letter joech se dy namme oan de haadpersoan yn har ferhalen. Sels sei se dêroer: 'Earst wie it in pseudonym en letter waard ik fansels Martha. De ûntwikkeling fan Martha is ek myn ûntwikkeling, yn it begjin wie it Jaap en Martha, letter wennet Martha op harsels.'

De ûntwikkeling dy’t Hylkje beskriuwt sit ek yn dizze ferhalebondel.

1. Sykje út mei wa’t Hylkje troud west hat en wat har relaasjeskiednis is mei dy man. Dêrfoar kinst Google brûke.
2. Yn de ferhalen bart fan alles mei Martha. Kies fiif barrens dêr'tst fan tinkst dat se net echt plakfûn hawwe. Beskriuw fan elts barren op wêrom ast tinkst dat sa is. Brûk dêrfoar hieltyd op syn minst 50 wurden.
3. Fynst it wichtich as in ferhaal wierbard is of makket dat dy net út? Beskriuw dyn antwurd op dy fraach yn op syn minst 50 wurden. Brûk dêr yn elts gefal twa arguminten by.

- tresoar.nl

De ferhalebondel is gearstald út ferhalen út ferskillende bondels fan Hylkje Goïnga. De ferhalen binne yn ferskillende jieren útjûn. Dochs is der besocht om in logyske folchoarder te meitsjen yn de ferhalebondel.

1. Fynsto dat it slagge is om in logyske folchoarder yn it boek te meitsjen? Wêrom fynst dat? Beskriuw dat yn op syn minst 50 wurden.
2. Der is ien ferhaal dat net oer Martha giet. Fynst dat ferhaal wol passen yn de ferhalebondel? Wêrom fynst dat? Beskriuw dat yn op syn minst 50 wurden.
3. Lês it earste en it lêste ferhaal nochris. Wêrom soe der foar keazen wêze om dy ferhalen as earste en as lêste op te nimmen yn de bondel? Beskriuw dat yn op syn minst 50 wurden.
4. Kies trije ferhalen út de bondel dy’t goed by mekoar passe. Beskriuw wêrom ast dat fynst yn op syn minst 50 wurden.
5. Jou yn it koart oan watst goed en watst minder goed fynst oan de gearstalling fan de ferhalebondel. Tink dêrby ûnder oare oan it ferskaat fan ferhalen en oan de haadrolspilers yn de ferhalen. Brûk yn dyn ûnderbouwing op syn minst 75 wurden.

Lês it artikel út it Historisch nieuwsblad.

Yn dat artikel wurdt beskreaun dat manlju oant 1970 neffens de wet de baas wienen yn it houlik. De ferhalen yn de bondel binne allegear fan nei 1980. Dochs sjochst noch wol in protte werom fan de ferskillen yn de ferhâldingen tusken manlju en froulju.

1. Beskriuw trije sitewaasjes út it boek dêr’t út bliken docht dat de man de baas is. Beskriuw dy sitewaasjes yn op syn minst 50 wurden per sitewaasje.
2. Sykje út wat ‘feminisme’ ynhâldt. Skriuw hjir in útlis oer fan yn elts gefal 100 wurden.
3. De ferhalen fan Hylkje Goïnga wurde sjoen as ‘ferhalen mei in feministyske ynslach’. Fynsto dat dat kloppet? Hâld yn dyn antwurd ek rekken mei de tiid dêr’t it yn skreaun is. Skriuw dyn antwurd op yn op syn minst 100 wurden. Lês de fraach hjirnei foardatst antwurd joust op fraach 3.  
4. Binne dizze ferhalen hjoed-de-dei ek noch altyd ‘ferhalen mei in feministyske ynslach? Wêrom fynst dat? Skriuw dyn antwurd op yn op syn minst 100 wurden en brûk in foarbyld út ien fan de ferhalen om dyn antwurd te ûnderbouwen.

- Historisch nieuwsblad

1. Hjirûnder steane fiif stellingen oer Martha. Jou oan oftst in stelling wier of net wier fynst en sykje dêr arguminten by út de ferhalen. Skriuw dy arguminten koart op.
a. Martha is in sterke frou.
b. Jaap is de baas oer Martha.
c. Martha fynt de miening fan in man belangryk.
d. Martha hat in minderweardichheidskompleks.
e. Martha is in selsstannige frou.

2. Sykje út wat de posysje fan de frou wie ein jieren santich. Dêrfoar kinst dit artikel lêze.

Yn de tekst wurde ûndersteande wurden brûkt. Sykje de betsjutting op fan dizze trije wurden:

1. feminisme
2. Dolle Mina
3. Ludieke acties

De ferhalen út de ferhalebondel binne skreaun yn it ljocht fan de twadde feministyske golf. De man-frouferhâldingen wienen yn de tiid fan Hylkje Goïnga oars as no.

3. Watfoar stellings hawwe te krijen mei de tiid dêr’t Martha yn libbet? Lis dyn antwurd út yn op syn minst 75 wurden.

4. Guon fan de ûnderwerpen dy’t yn de stellingen neamd wurde komme yn dizze tiid ek foar.
a. Hokker ûnderwerpen binne dat?
b. Komme dy ûnderwerpen hjoed-de-dei troch deselde oarsaken en om deselde redenen foar as doe, of sitte der oare oarsaken en redenen achter? Lis dyn antwurd út.

- Atria.nl