Fries | niveau 3 | Oxzana

1. Printsje in kaart fan Europa of tekenje dy oer (mei dêryn Oekraïne, Nederlân) en itselde fan Azië (mei dêryn Oezbekistan, Afghanistan). Jou de rûte dy't Oxzana ôflein hat oan.

2. Folje mei help fan www.landenweb.net en de roman Oxzana ûndersteand skema oan. It giet om de situaasje fan no.

3. Ferlykje de politike situaasje yn Oekraïne, Afghanistan, Oezbekistan en Nederlân yn de tachtiger jierren mei dy fan hjoeddedei. Beskriuw yn ien oant fiif rigels per gebiet de politike situaasje anno 1985 en anno no.

Foarbyld

Oekraïne
Yn 1985 stie Oekraïne ûnder lieding fan presidint Sjtsjerbytsky. Dizze man wie tsjin demokratyske fernijing. Yn 1989 makke er plak foar Volodymyr Ivasjko, in bondgenoat fan de Russyske fernijer Gorbatsjov. Yn 2014 wie presidint Viktor Janoekovitsj oan de macht. Hy is ôfsetten nei in bloedige opstân dêr't in soad deaden fallen binne. Hoe't it fierder giet mei Oekraïne is noch ôfwachtsjen. [datum fan skriuwen 21 maart 2014]

1. Hjirûnder steane mooglike eigenskippen fan it haadpersonaazje Oxzana har karakter. Streekje troch wat net by har past.

(ûn-)betrouber, grutsk, nederich, koppich, eigenwiis, dapper, nijsgjirrich, pessimistysk, optimistysk, ferlegen/skruten, benaud, (ûn-)wis fan harsels, gemien, leaf, aardich, lilk, geduldich, emosjoneel, rasjoneel, gau ferfeeld, sleau/gaotysk, oerdreaun, dramatysk, kreatyf, fladderich, (ûn-)konsintrearre, behelpsum, egoïstysk, snoad/liep/tûk, dom, driftich, stil, drok, spontaan, begripend, praatgraach, (ûn-)fatsoenlik, jaloersk, gefoelich, sterk, direkt, snedich, hat (net) dúdlik in eigen miening, sletten, sarkastysk, nofteren, hurd, loai, stikelich, fleurich, prakkesearderich, nerveus, rêstich, romantysk, rjochtfeardich, rotsfêst, (net) serieus, lytsbernich, (ûn-)begryplik, dwers, wif/ritich/hinne en wer, (ûn-)trou, (gjin) trochsetter, (ûn-)gesellich, (net) meigeand, (net) fleksibel, realistysk.

2. Is Oxzana neffens dy in round of in flat character? Lis dyn antwurd út mei help fan ynformaasje oer round en flat characters dy'tst op ynternet fine kinst. Kinst ek gebrûk meitsje fan de ynformaasje yn it Basisboek (sjoch boarne).

3. De oare persoanen:
- Jou by elk personaazje yn de tabel hjirûnder oan oft de roman in soad of in bytsje ynformaasje oer him/har jout en oft it personaazje yn de rin fan it ferhaal feroaret.
- Beskriuw elk personaazje yn trije stekwurden oer syn relaasje ta de haadpersoan Oxzana.
- Jou by elk personaazje oan oft it om in round of in flat character giet. Lis dyn antwurd út.

Joke van Balen e.o., Basisboek literatuur, Grins 2009, Haadstik 2.3, 'Analyse en interpretatie' it ûnderdiel oer personaazjes.

1. Oxzana reagearret soms oars yn bepaalde situaasjes asto miskien dwaan soest. Kies trije situaasjes út, jou oan hoe't Oxzana hannelet (en wêrom) en watsto dien hiest (en wêrom). Jou by elke situaasje de bledsidenûmers oan.

2. Oxzana is in personaazje dat basearre is op in werklik besteande frou. Lês dêr de ferantwurding oer fan de skriuwster foaryn de roman en lês it ynterview mei Marga Claus yn de Ljouwerter Krante (boarne). Neam fiif aspekten út de roman dy't basearre binne op de werklikheid.

3. Jout Oxzana objektive ynformaasje of kleuret se it ferhaal mei har eigen miening? Wat fynsto? Jou twa foarbylden dy't dyn miening stypje.

Sietse de Vries, fraachpetear mei Marga Claus, 'It moat altyd ergens oer gean by my', LC 12-9-2003

Yn haadstik 57 wennet Oxzana al in skoftke yn Nederlân. Se sjocht werom op wat se meimakke hat. Se wol leafst ferjitte wat achter har leit en wol fierder mei har libben.

Oxzana docht yn haadstik 57 dizze útspraken:

1. “As se my freegje wat gelok is, sis ik leafde.”
2. “Libje is as it beklimmen fan in treppen.”
3. “Us libben is ien grutte ûntdekkings- en ûntjouwingstocht.”
4. “Wy lykje op in mich dy’t troch it hûs fljocht.”
5. “Lijen makket in mins skerper.”
6. “Uteinlik giet it om de mooglikheid om te kiezen.”

Neam by elk fan de seis útspraken in foarbyld út Oxzana dêr’tst mei sjen litst dat de útspraak kloppet. Neam it foarbyld en de bledside fan it boek dêr’t it neamd wurdt.

Hokker fan dizze seis útspraken past it bêst by de roman Oxzana as gehiel en soe dus wol de ûndertitel fan de roman wêze kinne?

Wat foar útspraak sprekt dy persoanlik it meast oan? Lis út wêrom.

Dizze opdrachten kinst allinne, mar ek tegearre mei in klasgenoat meitsje.

1. It ferhaal wurdt gronologysk en achterôf ferteld. De kursyfprinte tekstfragminten wize foarút nei letter. De fertelster Oxzana jout kommentaar op wat earder bard is.
Kies trije skeanprinte tekstfragminten, neam de bledsidenûmers en lis út wêrom't se it ferhaal spannend meitsje.

2. Jou trije spannende fragminten oan yn de roman (sidenûmers en begjin- en einsin). Wêrom meitsje dy it ferhaal spannend?

3. Fan wat foar ferteltechniken makket de skriuwster gebrûk om de spanning te ferheegjen? Kinst de teory oer spanning (sjoch boarnen) brûke by it beantwurdzjen fan dizze fraach.

[1] Wikipedia, Verhaalanalyse: spanning
[2] Wikipedia oer it sjenre fan de thriller
[3] LeerWiki.nl oer spanningseleminten yn in boek

1. It ferhaal wurdt foarôfgien troch it motto 'Miskien is it sa datst dyn skiednis net kado krijst; datst har sels fertelle moatst en datst dy skiednis net earder kenst, ear't se ferteld is.' (út de roman Stilte in oktober fan de Deenske skriuwer Grøndahl). Wat seit it motto oer de funksje fan it fertellen?

2. Yn haadstik 57 sjocht Oxzana werom op har skiednis en seit se: 'Ik wol neat leaver as ferjitte wat achter my leit. Miskien kin ik troch it fêstlizzen fan myn skiednis einliken loslitte.' (s. 316)
Lis it ferbân út mei it boppesteande motto en dyn útlis dêrfan.

3. Googleje op 'Grøndahl Stilte in oktober'. Wat is de oerienkomst tusken Oxzana en it haadpersonaazje yn Grøndahl syn roman?

4. Kies út haadstik 57 in sitaat fan Oxzana dat in motto wêze koe foar har libbensferhaal. Lis koart út wêrom'tst krekt dy sin(-nen) as motto kiest.

Website fan útjouwer Meulenhoff: Boekprofyl Stilte yn oktober