Lezen voor de Lijst

Fries

 | Nivo start | De stilte fan Joachem

De stilte fan Joachem

De stilte fan Joachem

Mindert Wijnstra
Niveau
Niveau start
Jaar uitgave
2007
Uitgeverij
Afûk
Plaats
Ljouwert
Aantal pagina's
77
Genre
  • jongereinboek
Tags
  • freonskip
  • peste
  • stammerje
  • foaroardielen
Taalniveau
A2

Over de auteur

Mindert Wijnstra (Lippenhuzen 1945 – Warns 2020) wie ûnderwizer en letter haad fan de basisskoalle yn Warns. As skriuwer lei er him ta op it skriuwen fan berneboeken. It earste, Kninekeutels yn it oerwâld ferskynde yn 1982. Yn 1992 krige Wijnstra foar syn boek It hûs fol ferhalen de Simke Kloostermanpriis, in Fryske literatuerpriis foar berne- en jeugdboeken. Dat boek krige sels ynternasjonale erkenning. Yn 1994 is it op de earelist pleatst fan de International Board on Book for Young People.

Mindert Wijnstra wie ek in ferneamd ferhaleferteller mei in foarleafde foar folksferhalen. Hy publisearre meardere bondels mei ferhalen en reizge troch de provinsje om dy ferhalen foar te dragen. Yn 1997 publisearre er It Kweade Wiif fan Hylpen en oare folksferhalenFoar Omrop Fryslân wurke Wijnstra mei oan berneprogramma's op radio en telefyzje. Sa skreau er de teksten fan Fratsen, in telefyzjeprogramma foar bern oant 7 jier.

Inhoud

Joachem is tolve jier en stammeret. Dêrom praat er al in healjier mei gjinien, thús net en op skoalle net. Sels net mei syn freondinne Marijke. Joachem kin lykwols hiel moai tekenje en mei syn tekeningen fertelt er wat er mei wurden net oerbringe kin.

Der is ien persoan dy’t Joachem begrypt. ‘Einstein’ wennet in ein bûten it doarp en der geane nuvere ferhalen oer him. De jonge en de man slute freonskip. En dêr is net elkenien oer te sprekken.

 

Leesaanwijzingen

It boek De stilte fan Joachem lêst flot. De sinnen binne net lang en oer it algemien binne de wurden net dreech. Soms komt der in wurd foarby dat mooglik nij is, bygelyks ‘trelit’, ‘sturtgiseljend’ en ‘panderje’. Om it ferhaal te begripen is it net nedich om alle wurden te kennen.

 

Om over na te denken

Hoe is it om te stammerjen? Wat dochst ast narre wurdst omdatst oars bist of yts net kinst?

Kinst as bern freonskip mei in (ûnbekende) folwoeksene slute?

Hoe giest om mei in persoan dêr’t oer roddele wurdt? 

Waardering

‘It boek is hiel fijn om te lêzen, omdat in protte jongeren harren yn de karakters fine kinne. In protte Fryske jeugd wennet krekt sa as Joachem en Marijke yn in gewoan Frysk doarpke dêr’t rabberij is en elkenien inoar wol ken. Dêrneist bringt it boek ek it ûnderwerp stammerjen yn it ljocht, dêr’t begryp foar komme moat.’

Fleur (lid fan it Afûk-boekpannel) op heitenmem.frl

 

Opmerkingen

Printe boek fan Bibliotheek Fryslân Catalogus (hostedwise.nl)




Leestips/meer weten

Oer Mindert Wijnstra kinst mear te witten komme op

https://fy.wikipedia.org/wiki/Mindert_Wijnstra

en

Tresoar - Fryske literatuerskiednis

Samengesteld door

Ans Wallinga

Opdrachten


Niveau start - Opdrachten

Boek Mindert Wijnstra De stilte fan Joachem
NûmerN0/1
Nivo0
Stúdzjelêst1
Wurkfoarmallinne
Fokusstammerjen
Learst

wat de ynfloed fan stammerjen op immens libben is

Opdracht

1. Witsto wat stammerjen wie?

O       A. Ja, ik wist der al in protte oer.

O       B. Nee, ik wist der hielendal neat oer.

O       C. In bytsje, ik hie der wol ris oer heard.

 

2. Wat hast troch it boek De stilte fan Joachem oer stammerjen leard?

Skriuw twa dingen op. Doch dat sa as hjirûnder foardien wurdt.

Skriuw op:

Troch it lêzen fan it boek De stilte fan Joachem haw ik neikommende dingen oer stammerjen leard:

  1. … (dyn antwurd)
  2. … (dyn antwurd)

 

3. Besjoch de útstjoering fan Het Klokhuis oer stammerjen.

De link nei de útstjoering stiet yn de boarne.

Wat hast troch de útstjoering fan Het Klokhuis noch mear oer stammerjen leard? Skriuw twa dingen op.

Troch it besjen fan Het Klokhuis haw ik neikommende dingen oer stammerjen leard:

  1. … (dyn antwurd)
  2. … (dyn antwurd)

 

4. Hoe fynsto dat Joachem mei syn stammerjen omgiet? Lis dyn antwurd út.

 Begjin sa:

 Ik fyn dat Joachem… , omdat …

 

5. Stel datsto Joachem wiest. Hoe soesto mei it stammerjen omgean.

Hokker saken soest oars dwaan as Joachem?

Begjin sa:

As ik Joachem wie dan…



Bronnen
Makke trochAns Wallinga
Boek Mindert Wijnstra De stilte fan Joachem
NûmerN0/2
Nivo0
Stúdzjelêst1
Wurkfoarmallinne
Fokusgefoelens
Learst

om de gefoelens fan de personaazjes te herkennen

Opdracht

Download it wurkblêd en folje it yn.

 

1 Set yn kolom 2 welk gefoel by de emoji’s heart.

Kies uit: bang – bliid – lilk – nijsgjirrich - besoarge - fertrietlik - ferromme (twa binne al ynfold).

 

2 Notearje yn kolom 3 de namme fan in persoan út it ferhaal dy’t dat gefoel op in bepaald stuit hat.

 

3 Jou yn kolom 4 in koarte útlis. 

 

4 Tekenje yn it ûnderste hokje sels in emoji dy’tst passen fynst by in persoan út it ferhaal. Folje ek kolom 2, 3 en 4 yn.

 

 

 

 

Makke trochAns Wallinga
Boek Mindert Wijnstra De stilte fan Joachem
NûmerN0/3
Nivo0
Stúdzjelêst1
Wurkfoarmallinne
Fokuskaft
Learst

om nei te tinken wat de omslach fan in boek oer in ferhaal seit

Opdracht

A

Fraach 1

Wat fynsto fan it it omslach fan it boek De stilte fan Joachem?

Jou dyn miening oer ûndersteande fjouwer punten.

Nim de ûndersteande fjouwer wurden oer en folje oan. 

  1. ôfbylding:
  2. kleurgebrûk:
  3. lettertype:
  4. sfear*:

* Wat der mei ‘sfear’ bedoeld wurdt, wurdt ûnder de literêre teory útlein.

Fraach 2

Stel dat de útjouwer fan De stilte fan Joachem it boek opnij útjaan wol. Dêrby is it de bedoeling dat it boek in nij kaft kriget. Do meist dat kaft ûntwerpe. Hoe soe it der dan útkomme te sjen?

  1. ôfbylding:
  2. kleurgebrûk:
  3. lettertype:
  4. sfear:

B

Untwerp in nij omslach foar it boek. Tekenje it nije omslach op papier of meitsje it op de kompjûter. It moat passe by de antwurden fan opdracht A, fraach 2.

Literaire theorie

Sfear

Sfear kin omskreaun wurde as de emoasjes of gefoelens dy’t in byld oproppe. By dizze emoasjes of gefoelens kinst bygelyks tinke oan bliid, lilk, fertrietlik, ferbaasd, nijsgjirrich, somber, ferheard, freugde, skamte, eangst ensafuorthinne. 

Makke trochAns Wallinga

Niveau 1 - Opdrachten

Boek Mindert Wijnstra De stilte fan Joachem
NûmerN1/1
Nivo1
Stúdzjelêst1
Wurkfoarmallinne
Fokusleauweardigens
Learst

om nei te tinken oftst in ferhaal leauweardich fynst

Opdracht

Beäntwurdzje ûndersteande fragen oer it ferhaal. Wurkje de antwurden út yn hiele sinnen. In sin begjint mei in haadletter en einiget mei in punt.

Fraach 1

  • Lês ûnder Literêre teory wat ‘fiksje’ en ‘non-fiksje’ ynhâldt.
  • Is De stilte fan Joachem fiksje of non-fiksje? Lis dyn antwurd út.

Begjin sa:

It ferhaal De stilte fan Joachem is fiksje/non-fiksje, omdat…

 

Fraach 2

  • Lês ûnder Literêre teory wat ‘realistysk’ en ‘fantasy’ ynhâldt.
  • Is it boek realistysk of fantasy? Lis dyn antwurd út.

Begjin sa:

It ferhaal De stilte fan Joachem is realistysk/fantasy, omdat…

 

Fraach 3

Skriuw in foarfal (= gebeurtenis) út it ferhaal op dat hiel goed echt bard wêze kinne soe.

 

Fraach 4

  • Lês ûnder Literêre teory wat ‘leauweardich’ ynhâldt.
  • Skriuw in foarfal út it ferhaal op dat net sa leauweardich is.

 

Fraach 5

Hoe leauweardich fynsto it hiele ferhaal? Jou in sifer tusken 1 en 10.

1 = absolút net leauweardich; de kâns dat it yn it echt bard is 0%.

10 = hiel leauweardich; it ferhaal kin yn it echt ek sa gebeure.

 

Lis dyn antwurd út yn ûngefear 100 wurden.

Begjin sa:

Ik jou it ferhaal it sifer … foar leauweardigens, omdat…

 

Literaire theorie

Fiksje - De measte lêsboeken binne fiksje. Dat betsjut dat de ferhalen betocht binne, ek as it ferhaal giet oer foarfallen dy’t echt gebeurd binne. Mooglik kenst it boek of de film Oorlogswinter. Dat giet oer de Twadde Wrâldoarloch. De haadpersoan yn it boek hat net echt bestien, mar is betocht troch de skriuwer.

Non-fiksje - Ferhalen dy’t net betocht binne, binne non-fiksje. Het dagboek van Anne Frank is non-fiksje. Anne hat neat betocht, alles wat sy opskreaun hat, is presys sa gebeurd.

Fantasy - As der yn in ferhaal dingen gebeure dy’t yn it echt noait kinne soenen, is it in fantasyferhaal. De boeken fan Harry Potter binne in foarbyld fan in fantasyferhaal. Minsken kinne net tsjoene/toverje en der bestean ek gjin draken.

Realistysk - As in ferhaal hiel goed yn it echt gebeurd wêze kinne soe, is it ferhaal realistysk.

Leauweardigens - Soms gebeure der dingen yn ferhalen, dy’t wol yn it echt gebeure kinne soenen, mar is de kâns dat it sa gebeure soe hiel lyts. Dan gebeure der dingen dy’t wol hiel tafallich binne, of te moai om wier te wêzen. Yn sa’n gefal is it ferhaal wol realistysk, mar net leauweardich.

Makke trochAns Wallinga
Boek Mindert Wijnstra De stilte fan Joachem
NûmerN1/2
Nivo1
Stúdzjelêst1
Wurkfoarmallinne
Fokusjin ynlibje
Learst

om dy yn te libjen yn de haadpersoan fan it ferhaal

Opdracht

Fraach 1

Jou antwurd op ûndersteande fragen. Hoechst gjin namme(n) te neamen, it giet om it foar foarfal.

  • Kinsto immen dy’t wolris pest is?
  • Wêrom waard dyjinge pest?
  • Wat gebeurde der?
  • Hoelang duorre it?
  • Hoefaak waard dyjinge pest?
  • Hoe gong hy/sy der mei om?

Fraach 2

Jou yn sa’n 70 wurden antwurd op ûndersteande fragen. Hoechst gjin namme(n) te neamen, it giet om it foar foarfal.

  • Kinsto immen dy’t wolris pest? (Hoechst gjin namme(n) te neamen)
  • Wat die dyjinge dan?
  • Wêrom die dyjinge dat?

 

Opdracht 3

Stel Joachem hat ûndersteand berjocht op in ynternetfoarum skriuw en do lêst dat. Skriuw in reaksje fan sa’n 70 wurden oan Joachem. 

Hoi allegearre,

 

Ik bin Joachem en ik wurd pest omdat ik stammerje. Ik kin soms net út myn wurden komme en as minsken my oansjogge wurdt it hielendal neat. Ik haw besletten om net mear te praten, mar dat helpt neat. It pesten giet gewoan troch. Ik fyn it echt hiel ferfelend omdat ik der neat oan dwaan kin dat ik stammerje. Soms wol ik hielendal net mear nei skoalle ta. Wat soesto dwaan?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Makke trochAns Wallinga
Boek Mindert Wijnstra De stilte fan Joachem
NûmerN1/3
Nivo1
Stúdzjelêst1
Wurkfoarmallinne
Fokusbyfigueren
Learst

om it belang fan bypersoanen te ûndersykjen

Opdracht

Fraach 1

Joachem is de haadpersoan yn it ferhaal. Neist Joachem komme der mear personaazjes yn it ferhaal foar, dat binne de byfigueren. Download de kolom en folje yn. Skriuw yn kolom 2 twa of trije bysûnderheden fan by persoan op.

De earste is foardien. 

 

Fraach 2

In wichtich byfiguer yn it ferhaal is net in persoan mar in hûn: Herta.

 Jou in beskriuwing fan it uterlik fan de hûn.

  1. Jou in beskriuwing fan it gedrach fan Herta. Wannear blaft sy, bygelyks en wannear gedraacht sy har hiel rêstich?
  2. Herta is in herdershûn. Sykje op ynternet wat karaktereigenskippen fan herdershûnen binne. Skriuw dat yn sa’n 50 wurden op.
  3. Hoe soe it ferhaal ferrûn wêze as Herta bygelyks in labrador wêze soe?

In labrador fertoant hiel oar gedrach as in herdershûn. Sykje it ferskil yn gedrach eventueel op.

Skriuw dyn gedachten deroer op yn sa’n 50 wurden.

 

 

Makke trochAns Wallinga

Docenteninformatie

Yntroduksje

Mindert Wijnstra (Lippenhuzen 1945 – Warns 2020) wie ûnderwizer en letter haad fan de basisskoalle yn Warns. As skriuwer lei er him ta op it skriuwen fan berneboeken. It earste, Kninekeutels yn it oerwâld ferskynde yn 1982. Yn 1992 krige Wijnstra foar syn boek It hûs fol ferhalen de Simke Kloostermanpriis, in Fryske literatuerpriis foar berne- en jeugdboeken. Dat boek krige sels ynternasjonale erkenning. Yn 1994 is it op de earelist pleatst fan de International Board on Book for Young People.

Mindert Wijnstra wie ek in ferneamd ferhaleferteller mei in foarleafde foar folksferhalen. Hy publisearre meardere bondels mei ferhalen en reizge troch de provinsje om dy ferhalen foar te dragen. Yn 1997 publisearre er It Kweade Wiif fan Hylpen en oare folksferhalenFoar Omrop Fryslân wurke Wijnstra mei oan berneprogramma's op radio en telefyzje. Sa skreau er de teksten fan Fratsen, in telefyzjeprogramma foar bern oant 7 jier.

 

Ynhâld

Joachem is tolve jier, sit op de basisskoalle en stammeret. Dêrom praat er al in healjier mei gjinien, thús net en op skoalle net. Sels net mei syn freondinne Marijke. Joachem kin lykwols hiel moai tekenje en mei syn tekeningen fertelt er wat er mei wurden net oerbringe kin.

Der is ien persoan dy’t Joachem begrypt. ‘Einstein’ wennet allinne mei in herdershûn in ein bûten it doarp en hat mei nimmen út it doarp kontakt. De jonge en de man slute freonskip. En dêr is net elkenien oer te sprekken, want der is yn it ferline wat mei in jonkje gebeurd, dêr’t Einstein wat te krijen mei hawwe soe. En dêr wurdt yn it doarp noch hieltyd oer praat.

 

Swierte

Foar de begjinnende lêzer yn de earste klasse fan it fuortset ûnderwiis sil it ferhaal oansprekke. Foarwearde is wol dat er ynteressearre is yn in haadpersoan dy’t op de basisskoalle sit. It boek is net tsjok, printe yn in grut lettertype en hat in beheind tal rigels op de bledsiden. De 10 tekeningen meitsje it boek foar in begjinnende lêzer hiel oantreklik.

Diminsjes

Yndikatoaren

Taljochting | komplisearjende faktoaren

Algemien fereasken (om tekst begripe te kinnen)

Reewilligens

Oer it algemien freget dit boek gjin grutte reewilligens fan de learlingen. It boek is tin, it lettertype grut en it boek befettet tekeningen.

De lêzer moat wol ree wêze om in ferhaal te lêzen oer in jonge dy’t op de basisskoalle sit.

Ynteresses

It ferhaal sil werkenber wêze foar lêzers dy’t op in doarp wenje.

Dit boek is dêrneist ek poergeskikt foar dyjinge dy’t derfan hâlde om te lêzen hoe’t minsken mei elkoar omgeane.

Algemiene kennis

Der is gjin algemiene kennis fereaske.

Spesifike literêre en kulturele kennis

Spesifike literêre en kulturele kennis is net nedich.

Fertroud mei literêre styl

Wurdgebrûk

It wurdgebrûk is oar it algemien hiel tagongklik. Guon wurden sille nij wêze foar de lêzers, sa as trelit, sturtgiseljend en panderje. De geef-Fryske wurden steane it begripen fan it ferhaal net yn it paad.

Sinskonstruksjes

Benammen koarte en ienfâldige sinnen. Hiel geskikt foar nivo Start.

Styl

De styl is koart en bûnich.

Fertroud mei literêre prosedees

Aksje

Der sit in protte aksje yn it ferhaal. De ûntknoping oan de ein is spannend.

Gronology

It ferhaal wurdt gronologysk ferteld.

Ferhaalline(n)

Oan it begjin fan it boek is der ien ferhaalline. Oan de ein splitst dat yn trije ferhaallinen dy’t hielendal oan de ein by elkoar komme.

Perspektyf

It ferhaal hat in auktoriale fertelsituaasje.

Betsjutting

In lêzer sûnder ûnderfining sil it ferhaal lêze as in avontoer mei aksje en spanning.

Foar de lêzers mei wat mear ûnderfining sille ek de ûnderlinge ferhâldingen tusken de personaazjes nei te kommen en ynteressant wêze.

Fertroudheid mei literêre personaazjes

Karakters

It tal karakters is foar de begjinnende lêzer te oersjen. It tal haadkarakters is fjouwer (Joachem, Marijke, ‘Einstein’ en Wybren).

Oantal karakters

Neist de haadkarakters is it tal bykarakters te oersjen (heit, mem, master en Marten).

Untjouwing fan de karakters

Yn it begjin fan it ferhaal seit Joachem hielendal neat. Hy doart net mear te praten om’t er stammeret. Joachem kin wol hiel moai tekenje. Dat docht er in protte om utering te jaan oan wat er sjocht en tinkt.

Oan de ein fan it ferhaal moat Joachem wol prate om foar te kommen dat de hûn Herta deasketten wurdt.

Ferantwurding

 Sjoch hjirnei.

Relevante  boarnen foar dosinten

-        https://afuk.frl/nl/mindert-wijnstra-1945-2020

-        https://www.omropfryslan.nl/fy/nijs/998445/skriuwer-mindert-wijnstra-74-ferstoarn

-        https://fy.wikipedia.org/wiki/Mindert_Wijnstra

-        https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=wijn094

-        https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=LC&date=20200904&v2=true&id=LC-20200904-ZU07008002