Lezen voor de Lijst

Docenten Nederlands 15-18

 | niveau 2 | Dagen van gras

Introductie

Philip Huff (1984) schreef met Dagen van gras (2009) zijn debuutroman. Daarna volgden Niemand in de stad (2012; ook op deze site, op N3) en Boek van de doden (2014). Huff studeerde filosofie en geschiedenis in Amsterdam. Hij publiceerde naast de drie romans ook verhalen (Goed om hier te zijn, 2013), en essays in verschillende Nederlandse en buitenlandse tijdschriften. Met Het verdriet van anderen (2015) beschreef hij zijn persoonlijke leesgeschiedenis. Daarmee bracht hij ook een discussie op gang over het niveau van krantenrecensies in Nederland.
Huff heeft een eigen website met veel informatie en achtergrondartikelen.

Inhoud

In retrospectief vertelt de 17-jarige Ben van Deventer hoe hij opgroeit op een landgoed in de buurt van Zwolle en hoe hij in een psychose terecht is gekomen. In de Proloog vertelt hij dat hij ter wereld kwam als helft van een tweeling. Maar zijn broertje David is enkele dagen na de bevalling overleden. In het eerste hoofdstuk wordt duidelijk dat dit voor zijn moeder een onherstelbaar verlies is. Belangrijke ontwikkelingen in zijn leven zijn de dood van zijn grootvader, het vertrek van zijn vader en zijn omgang met jeugdvriend Tom met wie hij veel naar muziek luistert en drugs gebruikt. Hij glijdt af. Door een noodlottige brand komt Ben in een psychiatrische inrichting terecht, maar hij krabbelt langzamerhand overeind.

Moeilijkheid

Dagen van grasis een gemakkelijk leesbaar boek en met 167 bladzijden ook voor trage of moeizame lezers van niveau 1 goed te doen. De woordkeus en de zinsbouw zijn duidelijk en eenvoudig, de indeling in korte fragmenten vergemakkelijkt het lezen. Het aantal personages is beperkt. Dat alles maakt het boek ook voor de N1-lezer geschikt. De N3-lezer zal vooral geïnteresseerd zijn in de psychologische ontwikkeling van de hoofdpersoon en zijn soms gekke gedachten. Doordat het goed leesbare verhaal zich concentreert op een opgroeiende puberjongen, is het boek een aanrader, niet alleen voor N2-lezers, maar ook voor lezers van N1- en N3-niveau.   

Dimensies 

Indicatoren 

Toelichting | complicerende factoren 

Algemene vereisten 

 Bereidheid  Dagen van gras is een vrij dun boek. Bovendien leest het erg makkelijk. Voor alle niveaus goed te doen.
  Interesses  Voor de N1/N2/N3-lezer is Dagen van gras een goede keus als die lezer geïnteresseerd is jeugdvriendschap, volwassenwording en psychische problemen die kunnen optreden, bijvoorbeeld door drugsgebruik.
  Algemene kennis  Kennis van psychische aandoeningen – met name een psychose – is handig, maar niet noodzakelijk.
  Specifieke literaire en culturele kennis  Enige kennis van 'oude' popmuziek uit de jaren zestig en zeventig helpt, maar is beslist niet noodzakelijk.

Vertrouwdheid met literaire stijl 

 Vocabulaire  De schrijver gebruikt geen moeilijke woorden. Het verhaal wordt vanuit Ben verteld (in het begin is hij negen jaar) en het woordgebruik past bij de leeftijd. 
  Zinsconstructies  Geen probleem, ook niet voor N1-lezers. 
  Stijl  Huff gebruikt nogal wat beeldspraak, vooral vergelijkingen en metaforen. Maar die zijn steeds duidelijk en verduidelijkend, zodat de lezers, ook van niveau 1, daar geen problemen mee zullen hebben. Bovendien spreekt Ben de lezer regelmatig direct aan ('Man!'). Dat verkleint de afstand tussen Ben en de lezer. 

Vertrouwdheid met literaire personages 

 Karakters  Ben is de hoofdpersoon en ik-verteller. Hij raakt in de loop van het verhaal losser van de werkelijkheid, maar niet zodanig dat ook de lezer het spoor bijster raakt. Voor de N1-lezer kan dit soms lastig zijn. Anderzijds zijn veel jeugdervaringen uit Bens leven voor de meeste lezers heel herkenbaar.
De andere karakters krijgen vorm door het beeld dat Ben van hen schetst en de gesprekken die hij met hen voert: zijn grootvader, vader, moeder en vriend Tom.
  Aantal karakters  Geen probleem.
  Ontwikkeling van en verhouding tussen de karakters  De verstandhouding die Ben heeft met verschillende personages zijn belangrijk. Binnen zijn familie is dat vooral de relatie met zijn grootvader en met zijn vader, die beiden Ben vertrouwd maken met muziek. Met zijn moeder is de relatie koel, afstandelijk. Tom, een nieuweling is de buurt, is iets ouder en meer 'streetwise' dan Ben, die zich regelmatig door Tom laat meeslepen in gevaarlijke ondernemingen. Ook het drugsgebruik is iets uit Toms wereld.
De lezer moet oog hebben voor de goede en gezellige kanten van vriendschappen, maar ook voor de gevaren van deze relaties. Voor de N1-lezer is dit niet zo gemakkelijk.

Vertrouwdheid met literaire procedés 

 Spanning  De spanning zit vooral in de ontwikkeling van Ben. Als lezer weet je al vanaf bladzij één dat hij uiteindelijk als bijna 18-jarige in een soort opvang terechtkomt aan de rand van Amsterdam. Maar wat is de voorgeschiedenis? De brand in de boomhut is een dramatisch hoogtepunt, met ernstige gevolgen. Wat die gevolgen precies zijn, blijft bladzijden lang onduidelijk. En zelfs als het duidelijk schijnt te zijn, zit er nog een verrassende wending in het verhaal. Maar bloedstollend is de verhaallijn niet, en het ontbreken van regelrechte spanning kan voor de N1-lezer een gemis zijn.
  Chronologie  Na de Proloog wordt het verhaal grotendeels chronologisch verteld. Wel schrijft hij af en toe even over wat er gaat komen of hij denkt terug aan gebeurtenissen uit het verleden.
  Verhaallijn(en)  Er is één verhaallijn met Ben als hoofdpersoon. Hij gaat na de basisschool naar het gymnasium, maar zijn prestaties op school laten te wensen over. Door het blowen raakt hij steeds meer los van de werkelijkheid en dat heeft gevolgen voor zijn schoolcarrière. Hij belandt na de brand in een psychose en komt daar niet zomaar uit. Deze verhaallijn zal ook voor de N1-lezer geen grote problemen opleveren. Alleen 'het gat' dat in de vertelling ontstaat vanaf de brand, kan vragen oproepen. Later blijkt dat dat gat heel functioneel is. Daarover nadenken is een uitdaging voor N2- en N3-lezers. 
  Perspectief  Ben vertelt het grootste deel van het verhaal in ik-perspectief. Er zijn een paar fragmenten die vanuit een 'je' verteld worden. Dat geeft een soort dissociatie aan, die voor de N1-lezer lastig kan zijn (hoewel dit gebruik van 'je' in alledaagse gesprekken buiten de literaire werkelijkheid niet ongewoon is).
  Betekenis  Het boek geeft een beeld van de psychische ontwikkeling van een jongetje dat nogal wat meemaakt en hoe bepaalde omstandigheden en keuzes van hem leiden tot een psychose. De lezer van alle niveaus moet oog hebben voor die omstandigheden, zoals de dood van zijn grootvader en het vertrek van zijn vader.
De N1-lezer zal niet veel verder komen dan de feitelijke gebeurtenissen in het verhaal. Voor lezers van een hoger niveau zijn vragen over wat nu precies invloed op Ben heeft, interessant. Ook de vraag bijvoorbeeld of Tom een fantasiefiguur is of echt als vriend van Ben heeft bestaan, is uitdagend voor N2- en N3-lezers.

Relevante bronnen voor docenten

   philiphuff.net | website van de schrijver
nrc.nl | interview met Philip Huff n.a.v. het verschijnen van Dagen van gras