Docenten Nederlands 15-18

Introductie

Tommy Wieringa werd in 1976 geboren in Goor (Overijssel). Hij ging in Zutphen naar de Vrije School, en werd op zijn zeventiende wegens onhandelbaarheid van school verwijderd; uiteindelijk heeft hij toch zijn vwo-diploma behaald. Daarna studeerde hij geschiedenis in Groningen en journalistiek in Utrecht.
Als schrijver had hij zijn eerste succes met de roman Alles over Tristan (2002), waarvoor hij de Halewijnprijs ontving. In 2005 brak hij naar het grote publiek door met de roman Joe Speedboot - ook behandeld op Lezenvoordelijst (niveau 4). Na het succes van Joe Speedboot is Wieringa's ster snel gerezen. Na Caesarion (2009) volgde het bekroonde Dit zijn de namen. Met deze boeken heeft Wieringa's schrijverschap internationale allure gekregen. Behalve literair proza heeft Wieringa ook gedichten, reisverhalen, columns, essays en beschouwingen geschreven.
Wieringa kreeg de eervolle opdracht om het boekenweekgeschenk 2014 te schrijven: Een mooie jonge vrouw. In 2017 verscheen De heilige Rita. 
In 2010 schreef hij de tekst voor het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Hij presenteerde in 2013 het programma De grens op VPRO-televisie, was te bewonderen op culturele festivals (o.a. Lowlands) en staat afgebeeld op de nieuwe boekenbon. Wieringa's werk is inmiddels wereldwijd vertaald.

Inhoud

Pontus Beg is commissaris van politie in Michailopol, een fictieve grensstad in de steppe (Oekraïne?). Ooit was Michailopol een bloeiende provinciehoofdstad, maar de stad is in verval geraakt en is nu in de greep van corruptie en armoede. De hoop op een betere toekomst heeft Pontus Beg al opgegeven. Zijn enige plezier beleeft hij aan zijn huishoudster, die zo af en toe het bed met hem deelt. Beg komt plotseling op het spoor van een stukje onbekende familiegeschiedenis. Een jiddisch liedje duikt op in zijn herinnering, een gesprek met een rabbijn - de laatste Jood van Michailopol - voedt het vermoeden, een zevenarmige kandelaar op een oude foto biedt uitkomst. Beg weet zich plotseling een Jood, en door die wetenschap krijgt zijn leven onvermoed weer glans.
Als de winter invalt, wordt er een groep uitgeteerde vluchtelingen gesignaleerd in de straten van de stad. Niemand weet wie zij zijn, hun spookachtige aanwezigheid veroorzaakt angst en onrust. Als ze uiteindelijk worden opgepakt, wordt in hun bagage het bewijsstuk van een gruwelijke misdaad gevonden: het hoofd van een neger. Stukje bij beetje ontrafelt Pontus Beg de toedracht, en daarmee de geschiedenis van hun helletocht.
De barre reis van de vluchtelingen, die dus eindigt in Michailopol, is in het eerste deel beschreven in regelmatige afwisseling met de vertelling over Pontus Beg. De vluchtelingen zijn slachtoffers van een mensenhandelaar, die hun weinig minder dan het beloofde land heeft voorgespiegeld. De eerst nog naamloze leden van de groep krijgen langzaam kleur, identiteit.
In het tweede deel kruisen de twee verhaallijnen elkaar: het onderzoek naar de lotgevallen van de vluchtelingen raakt steeds nauwer verweven met de zoektocht van Pontus Beg naar zijn eigen roots. Beg als erfgenaam van het oude woestijnvolk voelt zich verwant met deze vluchtelingen. Met de jongste vluchteling, 'de jongen', krijgt hij echt een band. In het derde deel wil Beg de jongen in zijn voetspoor laten treden, zodat de 'kleine Mozes' een toekomst als Jood zal hebben.

Moeilijkheid

Dit zijn de namen is geen eenvoudig boek. Er worden de lezer maar weinig mogelijkheden tot inleving geboden. De literaire stijl en de filosofische thematiek vragen om een gevorderde en gemotiveerde lezer. Voor N3-lezers geven de vreemde en soms gruwelijke gebeurtenissen tijdens de zwerftocht van de vluchtelingen misschien net genoeg spanning; met het personage van Pontus Beg zullen weinig jonge lezers zich kunnen identificeren. Voor een goed begrip van de roman zal de lezer ten minste leesniveau 4 moeten hebben.