Docenten Nederlands 15-18

Introductie

Jan Brokken (1949) is schrijver van romans, reisverhalen en literaire non-fictie. Hij studeerde politicologie en journalistiek en was vervolgens werkzaam voor Trouw en de Haagse Post. Zijn reportages, interviews en portretten werden gebundeld in o. a. Het volle literaire leven (1979).
Hij wordt wel de uitvinder van een nieuw literair genre genoemd: de literaire non-fictie, ook wel faction. Veelgeprezen boeken van Jan Brokken in dit genre zijn In het huis van de dichter, Baltische zielen, De vergelding en De gloed van Sint-Petersburg. In Baltische zielen komt de Baltisch-Duitse familie Von Wrangel voor. Brokken kreeg memoires, brieven en andere documenten over baron Alexander Jegorovitsj von Wrangel van een achter-achterkleindochter van Von Wrangel. Op basis daarvan schreef hij De Kozakkentuin.

Inhoud

Alexander von Wrangel is 21 jaar wanneer hij als officier van justitie in 1854 standplaats Semipalatinsk in Siberië krijgt toegewezen. Daar ontmoet hij de twaalf jaar oudere schrijver Fjodor Michajlovitsj Dostojevski, die na vier jaar dwangarbeid vrijgelaten is, maar nog lang niet gerehabiliteerd, en verplicht in het leger te dienen. Tussen hen ontstaat een hechte vriendschap. Alexander zet zich in voor het eerherstel van Dostojevski en stimuleert hem om over zijn ervaringen in het strafkamp te schrijven. Daarnaast speelt de liefde een belangrijke rol. Beiden zijn verliefd op een getrouwde vrouw. Als goede vrienden raden ze elkaar deze verliefdheid, vergeefs, af. Dostojevski trouwt met Maria en dat blijkt al snel een vergissing. Zijn raad aan Alexander om te breken met Katja valt verkeerd en betekent het begin van een verwijdering. Vier jaar later herstelt de vriendschap zich. Wanneer Alexander in grote nood een beroep doet op Dostojevski en deze niets van zich laat horen, is dat het definitieve einde van hun vriendschap. In 1873 ontmoeten zij elkaar voor het laatst.

Moeilijkheid

De Kozakkentuin is niet moeilijk voor lezers vanaf N4. Brokken verplaatst zich in Alexander von Wrangel en beschrijft vanuit ik-perspectief een deel van zijn leven. Het boek is een aanrader voor leerlingen vanaf N4 die de Russische literatuur interessant vinden en affiniteit hebben met de 19e eeuw. Brokken vertelt in een vlotte stijl over de strafkampen, het rechtssysteem, de familieverhoudingen, literatuur, liefde en vriendschap in het 19e-eeuwse Rusland. Het boek vereist, zeker voor N4, geconcentreerd lezen, omdat er veel personages in voorkomen en er niet echt een duidelijke plot is.