Docenten Nederlands 15-18 | niveau 6 | Lucifer

Introductie

Joost van den Vondel (Keulen 1587 - Amsterdam 1679) woonde vanaf zijn negende jaar in Amsterdam. Van 1610 tot haar dood in 1635 was hij getrouwd met Maeyken de Wolff; daarna was hij bijna 44 jaar weduwnaar. Vondel was een kritisch volger van de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen van zijn tijd. Hij stak zijn stellige meningen over politiek, bestuur, geloof en samenleving niet onder stoelen of banken. In zijn toneelstukken stelde hij geregeld personages ten voorbeeld aan de machthebbers van zijn tijd.
Vondel heeft erg veel geschreven; naast allerlei soorten gedichten schreef hij veel toneelspelen. Vondel is beïnvloed door Griekse en Romeinse toneeldichters, en door zijn tijdgenoten Pieter Cornelisz. Hooft en Hugo de Groot. De populariteit van zijn toneelstukken in de schouwburg nam af door de zware kost die hij opdiende en het verheven taalgebruik; het publiek prefereerde de spektakelstukken van Jan Vos. De calvinistische predikanten keerden zich steeds feller tegen hem en zorgden ervoor dat Lucifer maar twee keer werd opgevoerd. Overigens werd daardoor de verkoop van de boekuitgave wel erg gestimuleerd. Hij werd zeer gerespecteerd door het Amsterdamse stadsbestuur, dat hem van 1668 tot aan zijn dood pensioneerde maar volledig bleef uitbetalen voor zijn functie.
Vondel was doopsgezind van afkomst, ontwikkelde zich aanvankelijk tot een vrijzinnig en humanistisch protestant, maar bekeerde zich later tot het Rooms-Katholicisme.
Zie voor meer informatie: Gijsbrecht van Aemstel.

Inhoud

De engel Apollion keert terug van de aarde met een verontrustende boodschap: God heeft de mens in het paradijs op de plaats der engelen gesteld. Gabriël bevestigt dat: de engelen zullen het menselijk geslacht moeten eren. De engelen Belzebub en Belial stoken hun leider Lucifer op om deze vernedering niet te accepteren. Belzebub doet net of hij de rust herstelt, maar intussen vraagt hij Lucifer de opstand tegen God te leiden. Onder druk neemt Lucifer deze taak op zich. Rafael probeert nog Lucifer tot rede te brengen, maar Lucifer zegt dat het al te laat is. Gods getrouwe engelen winnen de strijd en de Luciferisten worden veranderd in monsters en uit de hemel gesmeten. Voortaan zullen ze alleen nog macht op aarde hebben. Ze nemen wraak door op aarde te zorgen voor de zondeval van Adam en Eva. De Rey van Engelen verwijst hierna naar Christus die eens de Slang (=de duivel) zal vermorzelen. 

Moeilijkheid

Voor N5- en N6- leerlingen, maar zelfs ook voor de docent is Lucifer zware kost. Leerlingen zijn nauwelijks in staat het werk zelfstandig te lezen. Het is belangrijk goed vat te krijgen op alle personages; een schema kan daarbij nuttig zijn. Het taalgebruik is moeilijk: daarbij zullen de annotaties bij de tekst niet voldoende helpen; ook de hulp van de docent is nodig. Een belangrijke ondersteunende exercitie is het maken van een samenvatting per bedrijf. Daarbij moet het gevaar dat ze te zeer op de gebeurtenissen gefocust raken, worden tegengegaan door steeds zorgvuldig de achterliggende psychologie te bespreken.
Omdat op school ook N4-leerlingen met het werk aan de slag gaan, is er voorzien in een opdracht op N4.

Voor een volledige analyse van de problemen en uitdagingen waarop lezers van verschillende niveaus kunnen stuiten klik je hier.