Fries | niveau 3 | De dei dat Farah Bezaz ferdwûn

1. Hjirûnder steane fiif personaazjes. Wa fan dy fiif fûnst it sympatykst? En wa fûnst júst it minst sympatyk? Meitsje in top fiif en set it meast sympatike karakter op ien. Jou ek in taljochting by dyn top fiif.

Aana
Gryt
Hero
John
Lev

2. Hjirûnder sjochst in oantal karaktereigenskippen dy’tst brûke kinst om in personaazje te beskriuwen. Kies foar alle personaazjes út fraach 1 twa dúdlike eigenskippen út en ljochtsje dyn kar ta. Ferwiis yn dyn útlis nei foarbylden yn it boek.

freonlik, ûnfatsoenlik, dom, yntelligint, drok, rêstich, nijsgjirrich, ûnferskillich, pessimistysk, optimistysk, ferlegen, gesellich, lulk, sterk, moedich, egoïstysk, meigeand, driftich, sletten, behelpsum, fleurich, jaloersk, romantysk, leaf, gemien, dominant, gefoelich, bemuoisuchtich.

3. Fan wa fûnst it it maklikst om it karakter te beskriuwen en fan wa it dreechst? Hoe soe dat komme?

4. Wa is dyn favorite personaazje yn dit boek? Lis út wêrom.

Hjirûnder steane fiif stellingen oer it ferhaal. Reagearje op dy stellingen troch oan te jaan oftst it der mei iens bist of net. Doch dat sa: 'Ik bin it wol/net mei dizze stelling iens, want...' en lis dan dyn antwurd út mei foarbylden út it boek. Brûk foar alle stellingen minimaal hûndert wurden.

1. It ferhaal fan Farah is realistysk.
2. It wichtichste personaazje yn it boek is net Farah, mar Hero.
3. Farah hie har mar better dellizze kind by de kar fan har heit.
4. Ik bin troch dit boek mear te witten kaam oer de islamityske kultuer.
5. De titel fan it boek is tapaslik.

1. Jou dyn miening oer Gryt. Fynst har sympatyk? Lis dyn antwurd út.

2. Op side 68 wurdt oer Gryt sein: ‘It wie in soad dat se dwaan moast en noch mear wat se litte moast.’ Wa seit dat? Is it Gryt sels of in oar dy’t dêr oan it wurd is?

3. Wat wurdt bedoeld mei de dingen dy’t Gryt dwaan moat? En wat mei de dingen dy’t se litte moat? Lis út dat dit sitaat in soad seit oer Gryt.

4. Fan Gryt kinst sizze dat se yn it boek in ûntjouwing trochmakket en dus in round charachter is (sjoch by boarnen). Wat komst oer Gryt te witten oan it begjin fan it boek? Wat is har rol oan ’e ein fan it boek?

5. Wa is neffens dy it belangrykste personaazje yn it boek? Ljochtsje dyn antwurd ta.

Van Balen, Joosten en Peppelenbos. Basisboek Literatuur, Grins 2009, side 106-107.
Wikipedy, Flat character en Round character.

Diskusearje mei inoar oer de folgjende stelling:

‘Famkes as Farah kinne har it bêste dellizze by wat har heit wol.’

1. Praat ôf wa’t foar en wa’t tsjin de stelling is.

2. De foarstanners betinke safolle mooglik arguminten foar de stelling en de tsjinstanners betinke safolle mooglik arguminten tsjin de stelling. Bliuw sa ticht mooglik by de feiten út it ferhaal.

3. Hâld it debat. Folgje de debatregels út jim lesmetoade fan Nederlânsk of sjoch nei de falkûlen op de site fan it debatynstitút (ûnder boarnen). Freegje in klasgenoat om it debat op te nimmen mei telefoan of tablet.

4. Besjoch mei-inoar it debat en stel fêst wa’t syn stânpunt it bêste útleit.

N.B. Ast dizze opdracht allinnich dwaan wolst, dan kin dat ek. Betink dan foar dysels oftst it al of net iens bist mei de stelling en betink safolle mooglik arguminten om foar of tsjin de stelling te brûken. Skriuw dan op basis fan dy argminten in betooch fan minstens 250 wurden.

Schooldebatteren

Der binne twa personaazjes yn dit boek dy’t opsletten sitte: John sit yn ’e finzenis en Farah ferberget har foar har famylje. Wa’t opsletten sit, hat in soad tiid om nei te tinken en te skriuwen. Farah en John skriuwe beide brieven.

Ferpleats dy yn ien fan beide personaazjes en skriuw in brief oer hoe’tst dy fielst. Skriuw de brief oan in personaazje dat ticht stiet by John of Farah, ien dêr’tst dus fertroulik oan skriuwe kinst. Yn it gefal fan John soe it Gryt wêze kinne en yn it gefal fan Farah soe it Josh wêze kinne. Skriuw in brief fan minstens 300 wurden. Gean yn op dyn gefoelens en sjoch werom op wat der de ôfrûne tiid bard is. Sjoch ek foarút en beskriuw dyn hoop en dyn ferwachtingen foar de takomst. Soargje dat de brief oanslút by wat yn it boek beskreaun wurdt.

1. Op de earste side fan it boek wurdt wat ferteld oer Lev. Sykje dy der nochris by. Wat wurdt der oer him sein?

2. Troch wa syn eagen ‘sjogge’ we nei Lev? Wêr fernimst dat oan?

3. Sjoch ûndersteand sitaat.
‘Mo is in echten-ien,’ sei Lev.
‘Ja,’ hie er sein en fielde him mislik wurden. (s. 7)

Wat bedoelt Lev mei ‘in echten-ien’? Wêrom wurdt Hero mislik?

4. Lês ûndersteand sitaat.

‘De blauwe fûgel Nikky soe op it dak fan ’e skoalle sitte om te hearren wat Mare sei en hoe lang’t se stil wêze moast. As er syn nocht hie, soe er fluitsje of probearre er syn nije flerkjes út.’ (s. 41)

Fertel watst witst oer Nikky. Wat fynst fan de passaazjes oer Nikky? Hoe lang duorre it foardatst trochhiest wat Nikky is?

5. Lês de ynformaasje oer perspektyf ûnder de boarnen. Wat foar perspektyf is brûkt yn dit boek?

6. Lês no haadstik 21 op side 78 nochris oer. Tinkst der no noch itselde oer? Lis út wat der oan ’e hân is mei it perspektyf yn dit koarte haadstik.

Van Balen, Joosten en Peppelenbos. Basisboek Literatuur, Grins 2009, side 101-102.
Wikipedy, Fertelperspektyf.

1. Jetske Bilker (sels skriuwster) freget har yn in resinsje oer dit boek ôf: 'Moslims dy’t Frysk prate, is dat net wat nuver? Ymmigranteproblematyk behannelje yn ‘e Fryske literatuer, wol dat wol?'
Se sizze wolris: de fraach stelle is him beäntwurdzje. Wat soe Bilker har beswier wêze tsjin moslims dy’t Frysk prate en tsjin it behanneljen fan ymmigranteproblematyk yn it Frysk?

2. Wat is neffens dy it antwurd op de fragen dy't Bilker stelt?

3. Wat foar ferhalen krije we fia de media faak te hearren as it giet om moslims? Neam ris trije dingen dy’t dy sa yn ’t sin komme fan de ôfrûne tiid.

4. Fynst dat byld yn dit boek werom?

5. Hjirûnder stiet in sitaat út de resinsje fan Jetske Bilker (te finen ûnder boarne 1). ‘Dochs is dit boek (…) net altyd like realistysk. Sa binne de autochtoanen om Farah hinne wol super korrekt, op foaroardielen binne se net te betraapjen.’
Bist it iens mei dy opmerking fan Jetske Bilker? Beärgumintearje dyn antwurd troch te ferwizen nei it boek.

6. Yn diskusjes oer maatskiplik gefoelige ûnderwerpen wurdt fan ien wolris sein dat dat dy ‘polityk korrekt’ is.
a. Wat betsjut dy útdrukking?
b. Is it in positive of negative kwalifikaasje? Lis út
c. Is Aggie van der Meer neffens dy polityk korrekt yn dit boek?

Jetske Bilker, 'Farah flechtet fan hûs', LC 14-11-2008