Fries | niveau 5 | Blau fan dagen, griis fan ônrust

Op side 134 beskriuwt de haadpersoan hoe’t er in stoomkursus Baskyske kultuer folge hat en wat dêr allegearre oan te pas komt.

1. Lês side 134 nochris troch.
2. Soe Sierd him sneller te plak fiele op syn nije plak yn Baskelân nei sa’n stoomkursus?
3. Tink dy yn datsto oan immen út Baskelân in stoomkursus Fryske kultuer jaan soest. Wat soesto dan oan dy persoan fertelle wolle en wêrom?
4. Skriuw in stoomkursus Fryske taal en kultuer. Nim de lêzer mei yn dyn miening oer de Fryske taal en kultuer. Bisto bygelyks bliid mei bepaalde stereotypen dy’t bestean by de Fryske kultuer of net? Beskriuw dat yn sa’n 300-500 wurden.
5. Sjochsto wol of net oerienkomsten yn watsto ien leare soest dy’t nei Fryslân komt en yn wat Sierd leart oer Baskelân?

Op side 132 kinne we lêze hoe’t Sierd him ôffreget oft ien foar altyd ferwûndere wêze kin oer syn eigen omjouwing.

1. De skriuwer makket in soad gebrûk fan wiidweidige beskriuwingen fan omjouwingen. Tink bygelyks oan “…’n geluudsdekôr dat feulkleurig is maar niet storend, dat fol is maar niet bombastys, dat delbêdt in ’t plak fan opjaagt?” (s.132) of “Henks huus had wat dat angaat de finger knap an de pols fan de tiid. De klainste erbaaiershússys – niet meer as de eklektise, deur dreunende trekkers en frachtauto’s skeeftrilde, fersamelings rooie baksteen, kompleet met muurskeuren en groen ansloegene krêmewitte kezinen – kwammen foor hallusinante bedragen op Funda te staan.’’ (s. 10-11)
2. Wat dogge dat soartefan wiidweidige omskriuwingen mei dy as lêzer?
3. Wat tinksto? Kinsto dy noch hieltyd ferwûnderje oer dyn wenomjouwing?
4. Beskriuw dyn eigen wenomjouwing en jou dêrby safolle mooglik details. Tink oan lûden dy’tst der hearst, minsken dy’t der wenje en rinne, kleuren dy’tst sjen kinst, it lânskip dat miskien wol feroaret, de gebouwen dy’tst sjochst, geuren dy’t der binne. Skriuw op sa’n wize dat de lêzer nijsgjirrich wurdt nei dyn omjouwing. Doch dat yn sa’n 200-400 wurden.

Gerard Marcel de Jong hat mei Blau fan dagen, griis fan ônrust de Rink van der Veldepriis wûn yn 2024. De sjuery seit oer it boek: “een beklemmend en louterend boek dat de lezer laat nadenken over identiteit, de plaats waar je bent opgegroeid en het dilemma van blijven of loslaten en weggaan.”

1. Soesto Blau fan dagen, griis fan ônrust ek in priis jaan asto de sjuery wêze soest fan in literêre priis? Jou trije arguminten dy’t oanjouwe wêrom as’t it boek wol of net in priis jaan soest.
2. Lês no it sjueryrapport datst fine kinst by de boarnen.
3. Ferlykje dyn arguminten mei it sjueryrapport. Op hokker wize komme dyn arguminten wol of net oerien mei it sjueryrapport? Beskriuw dat yn sa’n 200 wurden.
4. Lês de boekresinsje dy’tst fine kinst by de boarnen.
5. Ferlykje dyn miening mei dy fan de resinsint. Krije de oare figueren út it ferhaal in eigen identiteit? Fynsto Sierd ek in einzelgânger? Wat fynsto de moaiste stikken? Doch dat yn sa’n 150 wurden.
6. It sjueryrapport einiget mei: “Wa wit sil De Jong ús dat noch fertelle… Mar Blau fan dagen... is in boek dat je faker lêze sille. En dat seit genôch.”. Soesto sels it boek ek nochris lêze wolle? Wêrom wol of net?

Boekresinsje: ‘Deacon Bildts’ bysûnder betúfte roman - NDC mediagroep - De Krant van Toen
Sjueryrapport: FLMD-Sjueryrapport-Rink-van-der-Veldepriis-2024.pdf

Yn it boek makket de skriuwer faak gebrûk fan sprongen yn de tiid. It ferhaal wurdt net gronologysk ferteld en we lêze faak oer it ferline fan Sierd.

1. Wêrom soe de skriuwer gebrûk makke hawwe fan it meitsjen fan sprongen yn de tiid by it fertellen fan dit ferhaal?
2. Wat is it effekt dat dy tiidssprongen op dy hawwe as lêzer?
3. Meitsje mei in klassegenoat in tiidline fan Sierds libben dêr’t de meast wichtige mominten út syn jeugd en út it libben dat him no ôfspilet in plak krije. Tink oan it ferstjerren fan syn heit, de ferkearing mei Ilse, de eksposysje yn Amsterdam en de reis nei Baskelân. Fansels kin dêr noch folle mear tusken, foar en efter.
   Betink sels hoe’t de tiidline makke wurdt. Dat kin op de kompjûter of mei papier. Der kinne in soad plaatsjes by of der kin mear mei tekst wurke wurde.
4. Wat falt op yn de tiidline? Oer hokker perioade(n) út Sierd syn libben komt de lêzer eins neat te witten?
5. Wat soe de skriuwer berikke wolle mei it iepenlitten fan guon tiidrekken út it libben fan de haadpersoan? Is de skriuwer dêryn slagge? Lis dyn antwurd út yn sa’n 50 wurden.